AYI PİYASASINA GİREN PETROL
Piyasaların genellikle karamsar durumda olduğu, fiyatların uzun bir süre daha düşüş eğiliminde olacağı beklentisi için kullanılan ayı piyasası üzerine bir kaç noktanın altını çizmekte fayda var. Petrol, haziran ayındaki zirvesinden itibaren %20 oranında değer kaybetti. Yani tam olarak ayı piyasası olarak adlandırılan duruma girdi. Son 12 yılın en düşük seviyesini gördüğü şubat ayında bu yana sürdürdüğü toparlanmayı tamamladı. Diğer yandan arz fazlası arz fazlası piyasa üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir.
ABD vadeli petrol kontratlarında %15 gibi bir düşüş yaşansa bile ham petrol stoklarında artış görünüyor. Bunu mevsimsel durum olarak değerlendirmek gerekir. ABD’nin küresel endişelerin artışı nedeniyle ayı piyasasına girmesi beraberinde varil başına 40 dolar seviyesinin korunmasını getirdi. Petrol fiyatlarının düşmesi başta ABD olmak üzere; Kanada, Venezuela, Brezilya, Nijerya, Angola, Cezayir, Libya, Suudi Arabistan, Irak, İran, Rusya, Çin, Hindistan, AB ve son olarak Türkiye’yi etkiliyor. Ülkeleri ele alırsak;
En büyük petrol üreticilerinden olan ABD Merkez Bankası FED’in, petrol fiyatlarının ayı piyasalarında seyretmesiyle son çeyrekte faiz artırımına geçmeyeceği gözükmektedir. Daha evvelde altını çizdiğim üzere son bir faiz artışı düşünülse bile petrol fiyatların düşmesi buna engel olacaktır. Bu durum petrol fiyatları yüksekken kâr eden, borçları kar fazlası ile ödeyebilen ülkeler açısından önemli bir durumdur. Kanada tipi ağır petrolün varili kısmen 20 doların altına indiğinden geçtiğimiz yıl nerdeyse resesyon tehlikesinden kıl payı kurtulduğunu görmekteyiz. OPEC üyesi Venezuela, petrol fiyatlarındaki dalgalanmadan ve düşüşten en çok etkilenen ülkedir. Ekonomisi tamamıyla petrole bağlı olan ülkeyi 1 dolarlık düşüşler dahi iflasa götürebilir.
Güney Amerika'nın en önemli petrol üreticilerinden olan Brezilya’nın, düşen fiyatlar nedeniyle yaşamaya başladığı sıkıntıya, cumhurbaşkanının yolsuzluğa karışması, soruşturmalar ve cuma günü başlayacak olan Rio 2016 Olimpiyat Oyunları’nın getirdiği maddi yük eklenince darboğaz iyiden iyiye derinleşmiştir. OPEC’in önemli üyeleri Nijerya ve Angola da düşen petrol fiyatından olumsuz etkilenenlerden. Bu ülkelerin tamamı petrol ihracından geçindiğinden, büyüme hızları neredeyse yarıya inmiş durumda. Libya’da ise düşen petrol fiyatları siyasi kriz ile birleşince kelebek etkisi yaratıyor. Suudi Krallık 2016 bütçesinde akaryakıta % 50, doğalgaza % 66 zam yapmasına rağmen devlet gelirlerinde hatırı sayılır bir azalma ile beklenti özelleştirme çağrıştırıyor. Kaldığımız yerden yarın devam…
