APPLE TÜRKİYE'YE GELİR Mİ?
Üç haftadır Samsung'un yeni telefonu Galaxy Note 7 ile ilgili bir şeyler yazmak için bilgisayarın başına oturuyorum ama aniden daha önemli bir konu gündeme oturuyor. Tahmin ediyorum ki Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek'in 30 Ağustos günü Amerikalı teknoloji şirketi Türkiye'ye davet etmesiyle ilgili birçok yorum zaten okumuşsunuzdur. Pek mümkün değil ama konudan haberdar olmayanlar için küçük bir özet geçelim: Şu an dünyanın en değerli şirketi olarak kabul edilen Apple, tüm parasını İrlanda'da tutuyor. Yani bütün dünyada sattığı cihazlardan elde ettiği net kazanç İrlanda bankalarında, İrlanda'nın birçok teknoloji şirketine sağladığı vergi avantajlarıyla korunuyor.
Amerika'da her seçim dönemi öncesinde yapılan ateşli konuşmaların bu seferki en can alıcı noktalarından birisi de kesinlikle Apple'ın İrlanda'daki parası. Çünkü hem Cumhuriyetçiler, hem de Demokratlar, Apple gibi bir Amerikalı şirketin kasasının Amerika dışında bulunmasından pek memnun değil. Apple CEO'su Tim Cook ise yakın bir zamanda yaptığı açıklamayla İrlanda'nın sağladığı avantajlar nedeniyle bu paranın İrlanda'da kalmasının normal olduğunu, Amerikan vatanseverliğinin tüm gelirin Amerika'ya getirilmesiyle bir ilgisinin olmadığını belirtti ki sanırım tüm dünya kendisine hak verdi.
Fakat son zamanlarda Avrupa Topluluğu ülkeleri arasında da Apple'ın İrlanda'da depoladığı parayla ilgili bazı çatlak sesler çıkıyor. Bu çatlak seslerin sonuncusu da topluluğun İrlanda yönetimini Apple'a vergi ödemeleri konusunda iltimas geçildiği konusundaki uyarısı ve mahkeme kararı oldu. Tam bu noktada da Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Twitter hesabından mükemmel bir açıklama yaparak Apple'ı Türkiye'ye davet etti. Türkiye'nin Apple'a daha cömert vergi teşvikleri sağlayabileceğini yazan Mehmet Şimşek, böylece Apple'ın AB bürokrasisiyle de uğraşmak zorunda kalmayacağını belirtti.
"Gel" demekle olmuyor
Teorik olarak bakıldığında Mehmet Şimşek'in daveti, Türkiye için de Apple için de mükemmel bir fırsat. Zaten şu da bir gerçek ki Apple finansallarını İrlanda'dan taşıyacağını açıklasa önüne kırmızı halılar serebilecek en az 50 ülke çıkacaktır. Yani işin özü Apple'ın İrlanda'daki merkezi Türkiye'ye taşımasının aslında pek kolay olmadığıdır. Bana soracak olursanız burada önemli olan Türkiye'nin Başbakan Yardımcısı seviyesinde böyle bir çağrının yapılmış olmasıdır. İrlanda'nın 1980'lerin sonunda uygulamaya başladığı vergi avantajları nedeniyle dünyadaki en büyük teknoloji şirketlerinin Avrupa merkezlerine ev sahipliği yapma vizyonuna bir Türk politikacının ulaşmış olmasıdır.
Dünya para piyasalarını çok iyi bilen Mehmet Şimşek'in de böyle bir öneriyi durduk yerde, sadece Avrupa Birliği ile Apple'ın arasında yaşananları fırsat bilerek yaptığını düşünmek yanlıştır. Bence Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek'in bu daveti, Türkiye'nin İrlanda modeline benzer bir vergi avantajı çalışması yaptığının çok açık bir göstergesidir. Yani yabancı teknoloji şirketlerinin merkez ofislerini Türkiye'ye taşımaları veya doğrudan Türkiye'de üretim yapmaları (Türkiye'ye yatırım yapmaları) konusunda bazı adımlar atılacağı anlamına gelir.
Eğer bu gerçekleştirilirse Türkiye, dünyanın birçok ülkesinden gelen, modern çağın iş yapış modellerini çok iyi bilen birçok yabancının yerleştiği bir ülke olabilir. Bunun hangi bölümde eğitim görüyor olursa olsun üniversite öğrencilerine ve yerli girişimcilere kazandıracağı vizyon, ekonomik getirilerinden çok daha önemlidir. Hazırlanacak olan teşvik (veya avantaj) paketi teknoloji devlerinin Türkiye'de üretim yapmalarını da sağlayabilirse işte o zaman başta işsizlik olmak üzere ekonomi ile ilgili birçok parametre bir daha negatif alanları görmemek üzere pozitif değerlere ulaşacaktır. Üretimin gücü ile nemalanan Türk halkı bazı teknolojik cihazlara daha ekonomik fiyatlarla sahip olma lüksüne de kavuşabilir.
Kim ne derse desin Mehmet Şimşek tarafından yapılan bu çağrı eğer karşılık bulabilirse (karşılık bulabileceği sosyo - ekonomik şartlar sağlanabilirse) yıllar sonra Türkiye'nin talihini değiştiren bir pozitif gelişmeler zincirinin ilk basamağı olarak anlatılacaktır. Türkiye'nin modern teknolojiyi sadece tüketen değil, belki üreten, belki pazarlayan ve yöneten veya hepsini birden yapan bir ülke haline gelebilmesi fikri bile binlerce genç beyne dopamin etkisi yapacaktır. Bu yazının 30 Ağustos günü (yani Mehmet Şimşek tarafından yapılan davetten birkaç saat sonra) yazıldığını göz ardı etmeden Apple'a sunulabilecek muhtemel teklifi ve paketin tüm detaylarını izlemeye almakta fayda var. Belki de bu davet Türkiye'de satışa çıkan yeni cep telefonlarının fiyatını değil, Türkiye'de üretilecek olan yeni cep telefonlarını konuşacağımız günlerin müjdecisidir.
