PARALAR PARALAR BOZULMASIN ARALAR
Para ve iktidarın ilişkisi eskidir. Sadece bizim tarihimiz için değil tüm insanlık tarihi için önemlidir. Para değiş tokuşu kolay hale getiren bir araçtır. Ortak bir dildir insanlar için adeta. Afrikalı bir yazar İngiliz para birimi olmak ister mesela bir karakteri üzerinden. Herkes onu sevecektir eğer değerli bir banknot olsa. Sultanların tahta çıkışı ile eskiden sikkelerin üzerindeki yazılar darphanelerde değiştirilirmiş. Eski bir adet olsa da Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci cumhurbaşkanı İsmet İnönü bile bu yolu denemeye çalışmış. Kendi resminin bulunduğu paraları Mustafa Kemal’in resimlerinin olduğu para ile değiştirmek istemiş kendi iktidarı döneminde. Basımı bile tamamlansa da tedavülde hayat bulmamış bu paralar.
Para sadece iktidarı değil ekonomiyi de ilgilendirir. Banknot dediğimiz şey devletin parasına bankaların ortak olması süreci değildir de nedir? Bankanın kağıdı bank-not…
Dijital çağda bu banknotların da pabucu dama atılmak isteniyor. Kredi kartlarının yanı plastiklerin tedavüle girmesi isteniyor. Hatta dijital para birimi bile dolaşıma sokulmaya çalışılıyor. Maksat ekonomiyi ve dolayısı ile iktidarı ele geçirmek.
Para birimleri hakkında daha önce de yazmıştım. Parayı çok sevdiğimden değil de hikayeleri onun üzerinden anlatmanın faydasına inandığımdan… Para ile imtihan zordur. Nice kişiler paranın tatlı yüzüne feda ederler kişiliklerini… Ülkeler para ile terbiye edilirler. Osmanlı topraklarına düşman çizmelerinden önce düşman paraları hakim oldu ve acıdır ki “borç almaya alışan emir almaya da alıştı.”
Ülkeleri ele geçirmek artık para üzerinden daha etkin bir yöntem. Mısır’ı ele alalım. Osmanlı sonrası Mısır’da İngiltere’nin para biriminin ismi kullanılıyor. Pound geçen günlerde ciddi olarak değer kaybetti. Zaten yüksek enflasyonla yaşayan ülkenin başındaki askeri yönetimin ekonomiden ne kadar anladığını da ortaya koyuyor. Zamanında bizde de olurdu. Allah muhafaza, tekrar görmeyelim o günleri…
Mısır’dan başlasak da lafı getirmek istediğim yer başka. Darphane 15 Temmuz Şehitleri için hatıra para bastırmış. Maddi değerinden çok manevi değeri yüksek… Parayı görünce aklıma Çanakkale Savaşları sırasında sahte para yaparak lastik alan subayımız ve kahramanlığı geldi. Ama bu para sahte değil. Yine bir kahramanlık var ve bu defa Darphane bunu onurlandırıyor.
Paranın öbür tarafına bakalım. Ceplerinden bir dolar çıkan kişilere… Dolarlarla birbirlerini tanıyacak kadar bu ülkeye yabancılaşmış güruha. Ülkemizin paralarıyla ülkemizin üzerine bombalar yağdıran kişilere. Paralar çok farklı görünüyor değil mi? Aslında aynı. Cephe bazen silahla bazen ekonomiyle savunuluyor. Kurşun bazen bir dolar olarak gelir bazen bir lira ile savunulur şehitler.
Ülke para için savunulmaz ama bazen parayla savunulur ülke. Bu yüzden ekonomi sadece ekonomi, para sadece para değildir. Bu yüzden, Allah namerde muhtaç etmesin deriz. Paranın esiri olmamak önemli ama parayı elinde tutan kişilere de muhtaç olmamak en güzeli. Değil mi?
