RUSLARA VERİLEN BİLGİ VE BAŞKAN'IN DURUMU
Cumhurbaşkanımızın Amerika’ya yaptığı önemli ziyaret sırasında, Amerikan yönetiminin ve medyasının gözü ve kulağı Başkan Trump’ın Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ve Amerika’nın Rusya büyükelçisine sızdırdığı söylenen gizli bilgi üzerindeydi. Bilgi, Ortadoğu’daki DAEŞ ile ilgili bir bilgiydi ve bu bilginin verilmesi ve yayılması DAEŞ’e sızmış olan İsrail ajanın durumunu tehlikeye sokabilirdi. Sonradan Başkan Trump böyle bir bilgi verdiğini kabul etti.
Amerikan tarihçilerine göre Amerikan üst yönetiminin Ruslara aktardığı ilk gizli bilgi değildi.1972 yılında, Rusya’nın Amerika büyükelçisi Anatoly Dobrynin’e Amerikan dış politikasını yöneten Henry Kissenger bu türlü bir bilgi vermişti. Rus elçisi ile resmi diplomatik ilişkilerin dışında ‘arka kapı’ konuşmaları olarak adlandırılan görüşmeleri yapan Kissinger, Mossad’tan gelen önemli bilgiyi Ruslara vermişti. Kissinger yayınladığı hatıralarında, Rusların Arapların siyasi durumunu geliştirmek için ileri sürdükleri fikirlere karşı İsrail’in güvenlik sorunları ile cevap verdiğini ve Rus elçisinin konuyu değiştirdiğini söylüyor. Bu durum 1972’de bilinmiş olsaydı, bir Amerikalı siyaset bilimcisine göre, Washington Musevi lobisi Kissinger’e zor anlar yaşatabilirdi. Kissinger yapılan bu özel konuşmada haberin kaynağının Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat’a çok yakın olan çevrelerden geldiğini söylemişti. Bu ajan, Sedat’ın başyardımcısı ve Eski Mısır Başkanı Cemal Abdülnasır’ın damadı olan Eşref Marvan’dı. İki yıldan beri Mossad’a bilgi vermekteydi. Aralık 1971’de İsrail Başbakanı Golda Meir, ABD Başkanı Nixon ve Henry Kissinger’e, Sovyet Lideri Leonid Brejnev ile Enver Sedat yaptığı konuşmanın yazılı Marvan tarafından aktarılan yazılı metnini vermişti. Aynı hususta bir belge daha ekim ayında Amerikan hükümetine teslim edilmişti. İsrail’in bu belgeleri vermekteki amacı altı gün savaşında Sovyet füzeleri ile epeyce eksilen F-4 Fantom uçaklarının verilmesi idi. Amerika bu uçakların İsrail’e devrinde yavaş davranıyordu. Tabii İsrail tarafı ajanın adını Amerika’ya vermemişti. Dobrynin bu belge karşısında şaşırmış ve Moskova’ya verdiği haberde bu bilginin bir dezenformasyon olabileceğini söylemişti. Bilgi çok gizli olduğu için Moskova kendi elçisi Dobrynin’e Marvan ajan olduğunu bildiklerini söylememişti. Marwan aynı zamanda Sovyetlere de çalışmakta idi. Sovyetlerin kendisine aktardığı bilgileri İsrail ve diğerlerine aktarıyordu. Marwan’ın verdiği bilgi Mısır ve Suriye’nin İsrail’e aynı zamanda saldıracakları idi. Bu durumda İsrail’e ihtiyat güçlerini toplamak için zaman bırakmıyordu.
1973’de Mısır’ı ziyaret eden bir Amerikalı uzman Marwan’ın hala Enver Sedat’ın üçüncü adamı olarak görev yaptığını belirlemişti. Marwan 2007 yılında Londra’da yüksek bir binadan düşerek öldüğünde Mısır ve İsrail kendisini kahraman ilan etmişlerdi.
Burada konu biraz değişiyor ve Amerikan hukukçuları gizli bilgileri Rusya’ya aktarmaktan Trump suçlanıp suçlanmayacağını tartışıyorlar. Tanınmış bir Amerikan hukukçusuna göre, güçler ayrılığının çok belirgin olduğu Amerikan anayasasına göre Başkan’ın gizli bir bilgiye gizlilikten çıkartabiliyor. Yani, gizli bilgileri açıklama hususundaki Amerikan federal yasaları başkana uygulanamıyor. Bu konuda Amerikan Anayasa Mahkemesinin bir dava sonucu 1988 verdiği bir karar da var. Başkan bir yazılı emirle gizili bilginin üzerinden gizliliği kaldırabiliyor. Bu durumda gizli bilgi devletin diğer dalları içinde açık bilgi durumuna geliyor. Ancak, Başkan’ın otoritesi yazılı emir ile sınırlı değil. Başkan kendisinden önceki Başkan’ın yürütme kararlarından da bağımsız. Başkan kendisine itaat etmeyen devlet personelini işten atabiliyor ancak bu kimse suç işlemişse Kongre’den bir yasa çıkarılması ve o kimsenin bir mahkeme tarafından mahkum edilmesi gerekiyor. Trump, Ruslara gizli bilgi verirken bilginin gizliliğini o anda kaldırma gücüne de sahip. Amerikalılar Başkanlarının bu tür kararları vermesini pek kabul edemiyorlar ve hoş karşılamıyorlar.
