'Kyberis'ten Kıbrıscık'a
Bolu Belediyesi adına 4 yıl çalışma yaptığımı daha önceki yazılarımda belirtmiştim. Hatta Bolu’nun şehir mottosu olan ‘Tabiatın Kalbi’, sevgili dostum, orman mühendisi Mehmet Tokcan ile birlikte kaleme aldığımız kitabın ismi olduğunu da yazmıştım. Bu mottoyu şehre kazandırmadan önce, Bolu coğrafyasında çok uzun çalışmalar yapmıştım. Gözlem ve deneyime dayanan bu çalışmaların ışığında Bolu’ya kalıcı bir eser bırakmanın gururu içerisindeyim.
Proje kapsamında Bolu’nun tüm ilçelerinde çalışma imkânım oldu. Ekip olarak verdiğimiz tüm emekler manevi olarak karşılık buldu. Hatta Bolu’nun Seben İlçesi bana fahri hemşerilik beratı verdi. Bu onuru tüm hayatım boyunca taşıyacağım. Dönemin Seben Kaymakamı Alper Balcı’ya ve dönemin Seben Belediyesi Yazı İşleri Müdürü Turan Yılmaz’a teşekkür ederim. Gelelim yazımızın konusu olan Bolu’nun Kıbrıscık İlçesi’ne. Konuya başlamadan önce şehit olmuş bir dostumu anmadan geçemeyeceğim.
Şehit Kaymakam Muhammet Fatih Safitürk
Bolu’da görev yaptığım yıllarda Kıbrıscık Kaymakamı olan ve daha sonra Derik kaymakamı iken uğradığı hain bir saldırıda şehit olan Muhammet Fatih Safitürk ile birlikte bir dönem birlikte çalışma imkânı bulmuştum. Kıbrıscık’ı tanıtırken kendisini anmadan olmaz diye düşünüyorum ve tekrar rahmetle anıyorum.
Bulutlarda bir ilçe
Bolu’nun güney kısmında yer alan Kıbrısçık, 621 km² alana sahip olup, denizden yüksekliği ise 1130 metredir. İlçenin batısında Seben, kuzeyinde Bolu ve Dörtdivan, güneyinde ise Beypazarı bulunmaktadır. Yoğun göçle karşı karşıya gelen Kıbrıscık’ta, 2549 kişi ilçe merkezinde, 2985 kişi köylerde olmak üzere 5534 kişi yaşamaktadır. 22 köyü bulunan ilçe; Bolu’ya 65, Beypazarı'na 54, Seben’e 50 km mesafededir. İlçe merkezi tam olarak Köroğlu Dağları’nın zirvesinin güney kısmının eteklerinde bulunmaktadır.
Kutsal gür su
Kıbrıscık’a ait ilk bulgular MS 100 yılına kadar uzanmaktadır. W. M. Ramsey’e ve tarihçi Plinius’un yol haritasına göre, ilçe İlk Çağ’da Siberis denen ırmağı (günümüzdeki Aladağ Çayı) oluşturan kollardan Uludere’nin kenarında yer almaktadır. Siberis adının bir diğer söyleniş biçimi Kyberis’tir. ‘Kuwa’ ya da ‘Suwa’ ön takısı Hitit dilinde ‘İyi, güzel, kutlu, kutsal’ anlamına gelir. Siberis (Kyberis) kelime olarak, ‘Kutsal gür su’ demektir. Buradan yola çıkarak Kıbrıscık adının da Kyberis'den geldiğini söylemek mümkündür.
Kıbrıscık Voyvodalığı
Osmanlı Dönemi’nde, yeniden oluşturulan teşkilatlanma ile Bolu Voyvodalığı kaldırılıp, yerine daha geçerli ve disiplinli bir yönetim olan Mutasarrıflık kurulur. Bu sırada Bolu'nun 19 Voyvodalığı vardır ve bunlardan birisi de Kıbrıscık Voyvodalığı’dır. Bugün birçok köyde ‘Ayanlar’ adı ile anılan sülaleler vardır ki o zamanın idarecilerinin soylarının devamları olan akrabalarıdır. 1864-1908 yılları arasında Kıbrıscık, Kastamonu İli’ne bağlı Bolu Sancağı’nın bir bucağı durumundadır. 1908 yılında II. Meşrutiyet ilan edilince, Bolu müstakil bir Mutasarrıflık oldu. 1334 Bolu Salnamesi’ne göre Kıbrısçık’ın Bolu'ya bağlı bir bucak olduğu görülür. 1 Nisan 1958'de ise Bolu’ya bağlı bir ilçe olmuştur.
Karagöl’ü görmeden olmaz
Kıbrısçık-Beypazarı Yolu üzerinde ilçeye 22 km mesafede bulunan Karagöl, 1 hektar genişliğinde oldukça derin bir göldür. Çevresi tamamen ormanlık olan ve Orman İşletmesi’nce koruma altında olan gölde kamp yapmak için çok güzel yerler vardır.
Karasal iklim
Kıbrısçık’ta Karadeniz ve İç Anadolu karasal iklimini etkileri görülür. Bahar ve kış ayları yağışlı, yaz aylarında kurak bir iklim hâkimdir. İlçe, 32836 hektarlık ormanlık alana sahiptir. Bunun 15174 hektarlık alanı verimli ormandır. Geri kalan alan ardıç, meşe, bodur cam gibi baltalık alanlardır. Ormanlarda sarıcam, karacam, köknar, ardıç, meşe ve çalılıklara rastlanır.
İlçe ekonomisine katkı sağlayan başlıca ürünler Kıbrıscık pirinci, bal, küçük ve büyükbaş hayvancılık, tavuk üreticiliği, bunun yanında orman envaleri başta gelmektedir.
İlçede, belediyenin yapmış olduğu konaklamaya elverişli bir tesis bulunmaktadır. Kıbrıscık’a yapılacak seyahatlerde burada keyifle kalınabilir. Ama önceden rezervasyon yaptırmak gerekli. İlçeye ismini veren Uludere Vadisi ile ilgili olarak başka bir yazıda geniş olarak bilgiye yer vereceğim…
