Orta Asya’nın kalbinde yer alan, kadim şehirleriyle İslâm medeniyetine yön vermiş Özbekistan, 1 Eylül 1991’de bağımsızlığını ilan etti. Bu karar, sadece siyasi bir ayrılık değil; tarihiyle, kültürüyle ve kimliğiyle yeniden var olma iradesinin güçlü bir ifadesi oldu.
Bağımsızlığa giden süreç
1991 yılı, Sovyetler Birliği’nin çözülme sürecine girdiği, birçok cumhuriyetin kendi yolunu çizdiği bir dönemdi. Özbekistan da bu dalganın bir parçası olarak 31 Ağustos 1991’de bağımsızlık kararını aldı.
Ertesi gün, yani 1 Eylül, “Bağımsızlık Günü” olarak ilan edildi. O günden bugüne, Özbek halkı bu günü coşkulu etkinliklerle kutlamaya devam ediyor.
Bağımsızlığı tanıyan ilk devlet: Türkiye
Özbekistan’ın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, bağımsızlığını resmen tanıyan ilk ülke Türkiye oldu. Bu adım, iki ülke arasındaki tarihî, kültürel ve kardeşlik bağlarının en güçlü göstergelerinden biri olarak kabul edildi.
Bayrağın kabulü
Bağımsızlığın ardından Özbekistan, yeni devlet kimliğinin sembolü olarak 18 Kasım 1991’de bayrağını kabul etti.
Mavi: Gökyüzünü, suyu, saflığı ve Timur mirasını temsil eder.
Beyaz: Doğruluk, ahlaki temizlik ve güneş ışığını simgeler.
Yeşil: Tabiatın yenilenmesi, umut ve gençliği sembolize eder.
Kırmızı çizgiler: Yaşam enerjisini ve canlılığı anlatır.
Hilal: Hem tarihî geleneklere hem de yeni bağımsızlığa işaret eder.
12 yıldız: Güneş takvimindeki ayları ve halkın köklü kültürünü simgeler.
Bu bayrak, geçmişle geleceği birleştiren kültürel bir köprü niteliği taşır.
Özbekistan, bağımsızlık sonrası yalnızca siyasi değil, kültürel bir uyanış da yaşadı. Semerkand, Buhara, Hive gibi tarihî şehirlerde restorasyon çalışmaları yapıldı, millî kimlik güçlendirildi, Özbekçe’nin resmî dil olarak önemi pekiştirildi. Bugün ülke, tarihî mirasıyla birlikte milyonlarca turisti ağırlayan bir cazibe merkezi hâline geldi.
TÜRKSOY’dan anlamlı tebrik
Bağımsızlığın 34. yılı dolayısıyla TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev, Özbek halkını tebrik etti:
“Bağımsızlık, hürriyet ve özgürlük kavramları tüm halklar için eşsiz bir değere sahiptir. Özbekistan’ın mert ve asil halkının iradesiyle kazanılan bu kutsal bayram, ülkenizin kalkınma yolculuğunda yeni ufuklar açmıştır. Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev’in bilge liderliğinde yürütülen reformlarla birlikte, Özbekistan bugün dünya sahnesinde hak ettiği saygın konuma ulaşmıştır. Özbekistan halkına sağlık, mutluluk ve huzur dolu nice bağımsızlık yılları diliyorum.”
Her yıl 1 Eylül, Özbekistan’da resmî törenler, halk konserleri, kültürel etkinlikler ve sergilerle kutlanıyor. Bu gün, sadece bir tarihî dönüm noktası değil; aynı zamanda bir milletin hafızasını ve geleceğe dair umudunu tazeleyen kültürel bir bayram. Özbekistan, 37 milyonu aşan nüfusu, zengin doğal kaynakları ve tarihî mirasıyla Orta Asya’nın yükselen yıldızlarından biri.
