Her yıl dünyanın farklı bölgelerinde çeşitli etkinliklerle kutlanan 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü, kahvenin İstanbul’da kavrulduğu ilk yer olarak kabul edilen Yeni Han’da düzenlenen programla taçlandırıldı. Etkinlik, köklü kahve geleneğinin tarihsel ve kültürel boyutlarını hatırlatırken, Türk kahvesinin uluslararası ölçekte taşıdığı değere de dikkat çekti.
“Kahvenin Sıfır Noktasından Kültürlerarası Bir Yolculuk” teması, kahvenin yalnızca bir içecek olmanın ötesinde; yüzyıllar boyunca medeniyetler arasında iletişim, paylaşım ve ritüelin bir parçası hâline gelen çok katmanlı serüvenini ele aldı. Etkinlik kapsamında kahvenin tarihsel yolculuğu, üretim süreçleri ve kültürel anlamı ziyaretçilerle paylaşıldı. Program, Türk kahvesinin UNESCO tarafından “Somut Olmayan Kültürel Miras” olarak kabul edilen değerinin altını çizmeyi amaçladı.
Tarihî yarımadanın simge yapılarından biri olan Yeni Han, Dünya Türk Kahvesi ve Kültürü Günü vesilesiyle seçkin bir davetli topluluğunu ağırladı. Konuklar arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürü Selim Terzi, İstanbul Vali Yardımcısı Elif Canan Tuncer, Fatih Belediye Başkanı Mehmet Ergün Turan, Arzum A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kolbaşı, Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Osman Serim ve dernek üyelerinin yanı sıra çok sayıda kahvesever yer aldı.
1554 yılında açıldığı bilinen ve Osmanlı döneminin ilk kahvehanelerinden biri olarak kabul edilen Yeni Han, yapılan restorasyon çalışmaları sırasında kahve tarihine ışık tutan önemli bulgularla gün yüzüne çıkarıldı. Yapı içinde keşfedilen, kahve tarihinin bilinen ilk kavurma fırını, mekânın “kahvenin sıfır noktası” olarak anılmasını sağladı. Bu kültürel mirası koruma ve aktarma amacıyla oluşturulan 1554 Kahve Müzesi, Dünya Türk Kahvesi Günü’nde ziyaretçilere açılarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı İstanbul’un ilk kahve müzesi olma özelliğini kazandı. Müze, Türk kahvesi kültürünü koruma, tanıtma ve yaşatma hedefiyle ziyaretçilere tarihsel bir deneyim sunuyor.
Program, açılış konuşmalarıyla başladı. Fatih Belediye Başkanı Mehmet Ergün Turan, Türk kahvesinin toplumsal hafızadaki yerine ve bu tür tarihî mekânların korunarak yaşatılmasının önemine dikkat çekti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürü Selim Terzi, “Türk Kahvesinin Önemi” başlıklı konuşmasında, 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü vesilesiyle “Kahvenin Sıfır Noktasından Kültürlerarası Bir Yolculuk” temasıyla düzenlenen etkinliğin, Türk kahvesinin tarihsel ve kültürel değerini görünür kılan önemli bir buluşma olduğuna dikkat çekti. İstanbul Vali Yardımcısı Elif Canan Tuncer, Fatih Belediye Başkanı Mehmet Ergün Turan ve davetlilerle birlikte, dünyanın bilinen ilk kahvehanesi olarak kabul edilen ve “kahvenin sıfır noktası” olarak anılan İstanbul Fatih’teki Beta Yeni Han 1554 Kahve Müzesi’nde bir araya gelmenin, bu kadim mirasın mekânla kurduğu güçlü bağı somutlaştırdığını ifade etti.
Terzi, Genel Müdürlüğünün icracı birimi olduğu UNESCO 2003 Sözleşmesi kapsamında, Türk kahvesi kültürü ve geleneğinin 2013 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne dahil edilmesinin, bu geleneğin evrensel değerinin güçlü bir göstergesi olduğunu vurguladı. Türk kahvesinin; sosyal, tarihsel ve gastronomik boyutlarıyla kültürel hafızanın en canlı unsurlarından biri olduğunu belirten Terzi, bu tür etkinliklerin yalnızca bir buluşma olmadığını; aynı zamanda kültürel farkındalık yaratan ve genç kuşakların mirasla temasını güçlendiren önemli bir zemin oluşturduğunu dile getirdi.
Her fincanda dostluğu, paylaşmayı ve birlikte olmanın sıcaklığını hatırlatan bu kadim mirasın, 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü vesilesiyle yeniden keşfedilmesinden duyduğu memnuniyeti paylaşan Terzi, Türk kahvesi kültürünün geleceğe aktarılmasının ortak bir sorumluluk olduğunu sözlerine ekledi.
Etkinlik kapsamında, Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Osman Serim eşliğinde Osmanlı dönemine ait Türk kahvesi seremonisi sahnelendi. “Geçmişten Günümüze Türk Kahvesi ve Kahveli Türküler” başlıklı sunumun ardından konuklara, geleneksel ritüellere uygun biçimde hazırlanan Türk kahvesi; reyhan şerbeti ve gül reçeli eşliğinde ikram edildi.
