UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan ve insanlık tarihinin en eski yerleşim alanlarından biri olan Harran Ören Yeri, arkeolojik açıdan heyecan verici bir keşfe daha ev sahipliği yaptı. Orta Çağ dönemine tarihlenen ve lüster (fırınlama) tekniğiyle yapılmış yaklaşık 900 yıllık seramik bir tören kabı, Harran Medresesi kazılarında gün yüzüne çıkarıldı.
Kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteklediği “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önal öncülüğünde sürdürülüyor.
Prof. Dr. Önal, söz konusu kabın Harran kazılarında ilk defa bütünlüğü bozulmadan ele geçen ve yüksek fırınlama tekniğiyle üretilmiş nadir bir eser olduğuna dikkat çekti.
“Bu tören kabı, üç kez fırınlanarak, seramiğin altın çağında en üst düzeyde bir teknikle üretilmiş. Medrese katmanını, Zengiler ve Eyyübiler dönemine yani milattan sonra 12. yüzyıla, yaklaşık 900 yıl öncesine tarihlendiriyoruz.” dedi.
Arapça imza ve mavi mürekkep
20 santimetre derinliğindeki tören kabının dışı kahverengi, iç kısmı beyaz ve üzerindeki yazılar ise mavi renkte işlendi. En dikkat çeken ayrıntılardan biri ise, bu tarihi eserin Arapça yazılarla süslenmiş olması ve yapımcısının adını taşıması.
Kaba özellikle törensel amaçlarla kullanıldığı düşünülüyor. Merkezinde yer alan mavi renkle yazılmış Arapça cümlede, “O, kendisine sürekli bir izzet bağışlanan kimsedir” ifadesi yer alıyor. Bu da eserin yalnızca estetik değil, aynı zamanda anlam katmanlarıyla da zengin bir arkeolojik buluntu olduğunu ortaya koyuyor.
Tarihle bilim merkezinin kesiştiği nokta: Harran Medresesi
Dönemin bilim merkezi olarak bilinen Harran Medresesi, İslam dünyasında önemli âlimlerin yetiştiği bir yer olarak biliniyor. Prof. Dr. Önal’a göre, bu gibi buluntular sadece tarihî değil, aynı zamanda bilim tarihi açısından da yeni pencereler açabilecek nitelikte.
Önal, kazı çalışmalarının ilerleyen dönemlerde de yeni ve sürprizli keşiflerle devam edeceğini belirterek, Harran’ın sahip olduğu arkeolojik potansiyelin henüz tam olarak ortaya çıkmadığını vurguladı.
