Türkiye'nin kültürel hafızasında derin izler bırakan bir arşiv, yıllar sonra yeniden hayat buldu. Türk müzeciliğinin öncülerinden Mehmet Yusuf Akyurt’un 1940’lı yıllarda derlediği “Resimli Türk Âbideleri”, Türk Tarih Kurumu tarafından dokuz cilt hâlinde yayımlanarak bilim, sanat ve kültür dünyasına kazandırıldı.
Eser, Anadolu’daki mimari mirasın fotoğraf, kitabe ve vakfiye belgeleriyle kayda geçirildiği kapsamlı bir belgeleme çalışması olarak dikkat çekiyor.
“Taşlara İşlenmiş Kimlik”: Bakan Ersoy’dan Kültürel Miras Vurgusu
Tanıtım töreni Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nda gerçekleştirilirken, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy törende yaptığı konuşmada eserin önemine dikkat çekti. Ersoy, bu çalışmanın yalnızca bir kitap değil, aynı zamanda milletin tarihsel kimliğini taşıyan bir kültür hazinesi olduğunu vurguladı.
“Camilerimiz, medreselerimiz, hanlarımız sadece yapı değil; birer medeniyet nişanesidir. Yusuf Akyurt’un titiz çalışması, bu hafızayı belgeleyen öncü bir eserdir” diyen Bakan, eserin genç kuşaklara da ilham kaynağı olacağına inandığını belirtti.
Anadolu’yu Karış Karış Gezen Bir Bilge
Konya Mevlâna Müzesi’nin kurucu müdürü olan Mehmet Yusuf Akyurt’un, 1942–1950 yılları arasında yürüttüğü alan araştırmaları sonucu oluşan koleksiyon, Türkiye’nin dört bir yanından binlerce tarihi yapıyı fotoğraf, çizim, vakfiye ve kitabelerle belgeliyor.
Konya, Karaman, Kastamonu, Sivas, İstanbul, Amasya, Balıkesir ve Maraş gibi şehirleri kapsayan çalışma, özellikle günümüze ulaşamayan ya da zamanla tahrip olmuş yapıların görsel hafızasını da koruma altına alıyor.
1.000’i Aşkın Fotoğraf, 9 Ciltlik Arşiv
Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yüksel Özgen, Akyurt’un 1940’lı yıllarda kurum adına yürüttüğü bu belgeleme sürecinin tarihsel yapılar açısından eşsiz bir kaynak oluşturduğunu ifade etti.
Koleksiyonun 2024 yılında dijital ortama aktarıldığını, 2025 itibarıyla ise prestij baskıyla yayımlandığını belirten Özgen, “Bu eser artık yalnızca akademik çevrelere değil; kültürel mirasa ilgi duyan herkes için bir başvuru kaynağıdır” dedi.
Kültürel Mirasın Dijital Çağdaki Yolculuğu
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın son yıllarda hız verdiği dijitalleştirme ve restorasyon projelerine de değinen Bakan Ersoy, kültürel mirasın evrensel erişime açılması konusunda önemli adımlar attıklarını belirtti.
“Biz biliyoruz ki; geçmişine sahip çıkan milletler, geleceğini daha güçlü inşa eder. Bu anlayışla, eserlerimizi dijital ortamlara taşıyor, müzelerimizi çağın gereklerine uygun hale getiriyoruz” ifadelerini kullandı.
“Resimli Türk Âbideleri”, yalnızca kaybolan ya da unutulan yapıları değil; aynı zamanda Türkiye’nin kolektif kültür hafızasını da yeniden görünür kılıyor. Akyurt’un ömrünü adadığı bu belge çalışması, bugün bir anıt niteliğinde… Eser, hem içerdiği görsel zenginlik hem de tarihsel derinlik bakımından gelecek kuşaklara aktarılacak kalıcı bir miras olarak kültür dünyasındaki yerini aldı.
