Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yürütülen kapsamlı restorasyon ve koruma çalışmalarını yerinde inceledi. Yapının sadece mimari değil, aynı zamanda kültürel ve bilimsel bir miras olduğuna dikkat çeken Ersoy, “Bu çalışmalar yalnızca bir restorasyon değil, mühendislik, sanat ve bilimin buluştuğu büyük bir koruma seferberliğidir” dedi.
Beş Yılda 40 Milyon Ziyaretçi
24 Temmuz 2020’de ibadete yeniden açılan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin, beş yıl içinde yaklaşık 40 milyon kişi tarafından ziyaret edildiğini belirten Bakan Ersoy, bu rakamın Avrupa’daki birçok ülke nüfusunu geride bıraktığını vurguladı. Yoğun ilginin, yapıya duyulan küresel merakı ve bağlılığı ortaya koyduğunu söyleyen Ersoy, Ayasofya’nın geleceğe en sağlam haliyle aktarılması için tüm kaynakların seferber edildiğini ifade etti.
Yapay Zekâ Destekli Yeni Güvenlik Sistemi
Ersoy, camide yürütülen güvenlik çalışmalarına da değindi. 300 fiziki güvenlik görevlisinin yanı sıra yapay zekâ destekli yeni bir güvenlik sisteminin devreye alındığını belirten Ersoy, “Olası aksaklıklara hızlı müdahale edilebilmesi için kamera sistemlerini artırdık. Yapay zekâ, olumsuz durumlarda güvenlik personelini anında uyarıyor” dedi.
Restorasyon Üç Ana Başlıkta Yürütülüyor
Çalışmaların koruma, onarım ve güçlendirme olmak üzere üç ana başlıkta yürütüldüğünü belirten Bakan Ersoy, geçmişte gerçekleştirilen ilk aşamada mimari elemanlardaki basit hasarların giderildiğini, ahşap, sıva ve mermer yüzeylerin onarıldığını söyledi. Ziyaretçi kaynaklı zararları engellemek amacıyla bariyer ve şeffaf koruma sistemleri hayata geçirilmiş durumda.
Ayrıca, galeri katı restore edildi, elektrik ve mekanik altyapı yenilendi. 1991’den bu yana sensörlerle izlenen yapının nem oranları ve yapısal hareketleri düzenli olarak kayıt altına alınıyor. Yeraltı bölümlerinde de temizlik ve etüt çalışmaları tamamlandı.
Minarelerden Kubbelere Uzanan İkinci Etap
2023 yılında başlayan ikinci etap restorasyon kapsamında özellikle II. Beyazıd Minaresi ve dış cephelerde detaylı çalışmalar yapılıyor. Minarenin söküm ve güçlendirme süreci devam ederken, taş imalatları ve statik projeye uygun güçlendirme işlemleri sürdürülüyor. Ana kubbenin kurşun kaplaması da yenilenerek güçlendirilecek. Bu süreçte mozaiklerin zarar görmemesi için çelik konstrüksiyonla geçici bir örtü sistemi kuruldu.
İç mekândaki mozaik restorasyonları için 43,5 metre yüksekliğinde özel bir platform hazırlanıyor. Ayrıca kule vinç sistemleriyle restorasyon süreci hızlandırılıyor.
Deprem Güvenliği Öncelikli
Restorasyon sürecinde deprem güvenliği öncelikli başlıklar arasında yer alıyor. Ana kubbe ve yarım kubbelerde bütünsel güçlendirme çalışmaları yürütülürken, kurşun kaplamaların yenilenmesi de zorunlu müdahaleler kapsamında ele alınıyor. Geçici örtü sistemleri ve platformlar, restorasyon tamamlandığında yapıdan kaldırılacak.
Bilim Kurulu Denetiminde Titiz Süreç
Restorasyon süreci, alanında uzman akademisyenlerin oluşturduğu bir bilim kurulu denetiminde sürdürülüyor. Kurulda Prof. Dr. Can Binan, Prof. Dr. Asnu Bilban Yalçın, Prof. Dr. Ahmet Güleç, Prof. Dr. Hasan Fırat Diker ve Doç. Dr. Mehmet Selim Ökten yer alıyor. Bakan Ersoy, yürütülen süreci "mühendislik, sanat ve bilimin iş birliği" olarak tanımlıyor.
“Eskisinden de Güçlü Şekilde Geleceğe Taşınacak”
Ayasofya’nın yalnızca mimari bir yapı değil, insanlığın ortak mirası olduğunu belirten Ersoy, “Bu eşsiz emaneti korumak ve gelecek nesillere layıkıyla aktarmak için büyük bir gayret içindeyiz. Çalışmalar tamamlandığında Ayasofya, eskisinden de güçlü bir yapısal bütünlükle ziyaretçilerini ağırlamaya devam edecek” dedi.
Erdoğan’a Teşekkür
Konuşmasının sonunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a teşekkür eden Ersoy, “Bu milletin asırlık duasını gerçeğe dönüştüren Sayın Cumhurbaşkanımıza şükranlarımı sunuyorum. Ayrıca Vakıflar Genel Müdürlüğümüz başta olmak üzere tüm kurumlarımıza, akademisyenlerimize ve emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
