Sümela Manastırı Hangi Köyde ve Nerede Yer Alıyor?
Sümela Manastırı, Trabzon’un Maçka ilçesine bağlı Altındere köyünde, Meryem Ana Deresi’nin batı yamacında, Karadağ olarak bilinen sarp kayalıklara oyulmuş şekilde yer alır. Manastır yaklaşık 1.150 metre yükseklikte konumlanmıştır.
Manastırın İsmi Nereden Geliyor?
“Sümela” adı, Rumca “siyah” anlamına gelen “melas” kelimesinden türemiştir. Manastırın kurulu olduğu dağın karanlık ve siyah kayalıklara sahip olması nedeniyle bu isimle anıldığı düşünülmektedir. Orijinal adı "Panagia Sou Melas" yani "Karadağ’daki Tanrı Anası"dır.
Sümela Manastırı Ne Zaman Yapıldı?
Yapının tam kuruluş tarihi kesin olmamakla birlikte, M.S. 386 yılı civarında Atinalı iki keşiş tarafından temellerinin atıldığı düşünülmektedir. Manastır zamanla genişletilmiş ve farklı dönemlerde pek çok ekleme yapılmıştır.
Manastır Kaç Katlı ve İçinde Neler Var?
Sümela Manastırı toplam 6 katlıdır. İçinde kütüphane, mutfak, misafirhane, keşiş hücreleri, şapeller, kutsal ayazma ve fresklerle kaplı kilise yer almaktadır. Özellikle mağara tapınağı, mimari detayları ve freskleriyle dikkat çeker.
Mimari Özellikleri Nelerdir?
Zaman içinde farklı dönemlerde inşa edilen yapılar, Orta Çağ mimarisiyle harmanlanmıştır. Taş kemerler, tonozlu tavanlar, yivli kil su boruları ve fresk süslemeler bu kompleksin dikkat çeken unsurlarındandır. Yapının ana cephesi dikey olarak kayalara oyulmuş ve tonozlarla desteklenmiştir.
Sümela Manastırı Ne Zamana Kadar Açıktı?
Manastır, 1923 yılına kadar aktif olarak kullanılmıştır. Mübadele döneminde bölgedeki Rum nüfusun göç etmesiyle işlevini yitirmiştir. Sonrasında terk edilen yapı, uzun yıllar bakımsız kalmış, 20. yüzyılda Kültür Bakanlığı tarafından restore edilerek turizme kazandırılmıştır.
Nasıl Gidilir?
Trabzon’dan Maçka’ya ulaşım sağlandıktan sonra Altındere Vadisi Milli Parkı’na varılır. Manastıra orman içinden yaklaşık yarım saatlik yürüyüş ve 88 basamaklı bir merdivenle ulaşmak mümkündür. Yaz ayları, bölgenin iklim yapısı nedeniyle ziyaret için daha uygundur.
Manastırın Freskleri Neyi Anlatıyor?
Fresklerde Hristiyan ikonografisine ait sahneler yer alır. “Meryem Platytera”, “Metamorfosis” ve “Anelipsis” gibi dini figürlerin tasvirleri dikkat çeker. Bu resimler dönemsel farklılıklar taşıdığı gibi Bizans sanatının izlerini de barındırır.
Yapının Koruma Altına Alınma Süreci
Manastır, Rus işgali (1916-1918) sırasında karargâh olarak da kullanılmıştır. Daha sonra defineciler tarafından büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Ancak 2000’li yıllarda başlatılan restorasyon çalışmaları sayesinde günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.
Manastırda Hâlen Ayin Yapılıyor mu?
2010 yılında alınan özel izinle, her yıl 15 Ağustos’ta Meryem Ana’nın göğe yükselişinin anıldığı gün Ortodoks ayini düzenlenmektedir. Bu da yapının dini anlamını koruduğunun göstergesidir.
