Osmanlı imparatorluğu'nun ilk Kaptan-ı Deryası Barbaros Hayrettin Paşa, başarılarıyla dönemine ün salan tarihi bir kişilik. Vardar Yenice bölgesinden gelen Yakup Ağa'nın oğlu Midilli'de 1478 senesinde dünyaya geldi. “Hayreddin” unvanıyla tarihe geçen Barbaros Hayrettin Paşa’nın asıl adı Hızır’dı. Ona bu ismi veren ise dönemin Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim’di. “Dinin hayırlısı” anlamına gelen Hayreddin unvanı, Hızır Reis’e Osmanlı topraklarına katılma iradesi gösterdiği ve Akdeniz’deki üstün hizmetleriyle İslam dünyasına büyük katkılarda bulunduğu için bizzat Yavuz Sultan Selim tarafından verilmiştir.
Preveze Deniz savaşı
Barbarossa ismi, Hızır Reis’e ağabeyi Oruç Reis’in kızıla çalan sakalı nedeniyle verilmiş; bu nedenle Hayrettin Paşa’ya da Barbarosso unvanı takılmıştır. 28 Eylül 1538’deki Preveze Deniz Savaşı, Barbaros Hayrettin Paşa'nın komutasındaki Osmanlı donanmasının, sayı üstünlüğüne sahip Haçlı filosuna karşı kazandığı tarihi bir zafer olarak kayıtlara geçti. 300’den fazla gemiden oluşan Haçlı gücüne karşı 122 gemiyle mücadele eden Osmanlı donanması, tek kayıp vermeden düşmana ağır darbe indirdi; 128 gemi batırıldı, 29’u ele geçirildi. Bu zafer, Osmanlı’nın Akdeniz’deki deniz üstünlüğünü tartışmasız biçimde pekiştirdi.
Barbaros'un hayatı birçok perdede yayınlandı
"Barbaros Hayrettin: Sultanın Fermanı", "Barbaroslar: Akdeniz’in Kılıcı" ve 1951 yapımı "Barbaros Hayrettin Paşa" filmi, Osmanlı denizciliğinin efsane ismi Barbaros Hayrettin Paşa’nın hayatını ve Akdeniz’deki destansı mücadelesini farklı dönem ve bakış açılarıyla izleyiciye aktaran yapımlar arasında yer alıyor.
Barbaros Hayrettin Paşa, 1519’da İspanya Donanması’nı mağlup ederek denizlerdeki hâkimiyetini hissettirmeye başladı. 1520-1525 yılları arasında Akdeniz’in Avrupa kıyılarına düzenlediği akınlarla büyük ganimetler elde etti. 1530’da Cezayir’deki kontrolünü pekiştiren Barbaros, 1534’te Kapudan Paşa sıfatıyla Akdeniz’e açılarak İtalya sahillerine seferler düzenledi ve Tunus’u Osmanlı topraklarına kattı. 1536-1537’de Ege Denizi’ndeki Venedik adalarını Osmanlı’ya kazandıran Paşa, 1538’de tarihe geçen Preveze Deniz Savaşı’nda Haçlı Donanması’nı büyük bir yenilgiye uğratarak Akdeniz’in mutlak hâkimiyetini sağladı. 1543’te ise Fransız donanmasıyla birlikte Nice’i fethederek kenti Fransa’ya teslim etti ve Osmanlı-Fransa ittifakını somut bir başarıya dönüştürdü.
Türbesi, Sinan Paşa Camiin'de
Barbaros Hayrettin Paşa'nın türbesi, İstanbul Beşiktaş’ta, Sinan Paşa Camii’nin karşısında yer alır. Osmanlı döneminde denizciler arasında büyük bir manevi öneme sahip olan bu türbe, özellikle sefer öncesinde donanma personelinin ziyaret ettiği bir yer haline gelmiştir. Leventler sefere çıkmadan önce türbeye gelerek dua eder, adaklar adar ve Barbaros’un manevi desteğini yanlarında hissetmek isterdi. Osmanlı denizcilik kültürünün simge isimlerinden biri olan Barbaros Hayrettin Paşa, 4 Temmuz 1546’da vefat etmiş ve vasiyeti üzerine Beşiktaş’ta kendi yaptırdığı medresenin yanına defnedilmiştir. Türbesi bugün de denizciler ve tarih meraklıları tarafından ziyaret edilmeye devam etmektedir.
