Halk Biliminin Bilge Yolcusu
1915 yılında İstanbul’da doğan Tahir Alangu, Anamur’da geçen çocukluk yıllarında dinlediği masallarla halk kültürüne olan ilgisinin ilk adımlarını attı. İstanbul Kabataş Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde öğrenim gördü. Henüz lise yıllarında yayımlanan bir şiiriyle edebiyat dünyasına adım atan Alangu, halk masallarının yapısını çözümleyen bilimsel tezleriyle dikkat çekti.
"Türkiye Folkloru" Kavramının Mimarlarından
Akademik kariyeri boyunca halk biliminin bilimsel bir disiplin olarak gelişmesi için çalışan Alangu, halk edebiyatına olan ilgisini Anadolu’yu karış karış gezerek perçinledi. 1943 yılında tamamladığı “Halk Masallarının İç Yapısı ve Kahramanları” adlı mezuniyet tezi, bu alanda öncü bir çalışma olarak kayıtlara geçti. Türk folklorunu “milli kültürün temeli” olarak gören Alangu, geleneksel değerleri çağdaş yorumlarla birleştirmeyi hedefledi.
Üç yıl süren askerlik hizmetinin ardından Yozgat, Van, Erzincan gibi şehirlerde öğretmenlik yapan Alangu, edebiyat öğretmenliğini İstanbul’daki köklü okullarda sürdürdü. Galatasaray Lisesi, Robert Kolej ve Boğaziçi Üniversitesi gibi prestijli kurumlarda verdiği halk bilimi ve tiyatro tarihi dersleriyle birçok öğrencinin ufkunu açtı.
Milli Edebiyatın İnşa Edicisi
Alangu, sadece halk anlatılarını derleyen bir araştırmacı değil, aynı zamanda milli edebiyatın inşasına omuz veren bir fikir insanıydı. “Cumhuriyet’ten Sonra Hikâye ve Roman”, “Billur Köşk Masalları”, “Keloğlan Masalları” ve “Çalgılı Kahvelerdeki Külhanbey Edebiyatı” gibi eserlerle hem derlemecilikte hem edebî çözümlemelerde öncü bir rol üstlendi. Ayrıca Ömer Seyfettin üzerine yazdığı biyografik eser, edebiyat eleştirisinde özgün bir yaklaşım ortaya koydu.
1971 yılından itibaren Yugoslavya’nın Ohri kentinde düzenlenen Balkan Halk Dansları ve Şarkıları Festivali’nin komite üyeliğini üstlenen Alangu, Türk halk kültürünü uluslararası platformlarda da başarıyla temsil etti. PEN Yazarlar Derneği ve Türk Dil Kurumu gibi kurumlarda aktif görev aldı, Sait Faik Hikâye Armağanı seçici kurulunda yer aldı.
Anısı ve Eserleri Yaşamaya Devam Ediyor
19 Haziran 1973’te hayata gözlerini yuman Tahir Alangu, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda ebediyete uğurlandı. Ardında bıraktığı yüzlerce makale, kitap ve öğrencisiyle Türk kültür tarihine damga vurdu. Onun izinden giden genç akademisyenler ve edebiyatçılar, bugün hâlâ Alangu’nun yerli ve milli çizgideki duruşunu örnek alıyor.
