İkinci el otomobil piyasasında ve sıfır araç tescil işlemlerinde maliyet dengelerini değiştirecek kritik bir gelişme yaşandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan geçen yeni düzenlemeye göre, araç alım satımında ödenecek noter ücreti artık sabit bir tutar olmaktan çıkıyor. Bunun yerine, satış bedeli üzerinden oransal (nispi) bir harç hesaplanacak.
Noter Ücretine Satış Bedeli Ayarı
Uzun yıllardır uygulanan sabit noter masrafı tarifesi, yerini aracın değerine endeksli bir sisteme bırakıyor. Yeni kanun teklifi uyarınca, noterler, araç satış bedelinin binde 2'si (%0.2) oranında harç tahsil edecek. Ancak bu oransal hesaplamada bir alt sınır da belirlenmiş durumda: ödenecek harç tutarı en az 1.000 TL olacak.
Bu köklü değişim, özellikle yüksek bedelli araçların alım satım işlemlerinde vatandaşın cebinden çıkacak miktarı belirgin şekilde artıracak. Satış fiyatı ne kadar yüksek olursa, ödenecek noter harcı da o oranda yükselecek.
Kayıt Dışı Ekonomiye Darbe: Gerçek Bedel Zorunlu Oluyor
Hükümetin bu düzenlemeyi hayata geçirmesinin ardındaki temel amaç, araç satışlarındaki "gerçek bedel" sorununu çözmek. Piyasa koşullarında, vatandaşların vergi ve harç yükünü azaltmak amacıyla araç satış fiyatlarını olduğundan düşük gösterdiği bilinen bir uygulamaydı. Bu durum, devletin kayıt dışı ekonomiyle mücadelesini zayıflatırken, vergi gelirlerinde de kayba yol açıyordu.
Yeni nispi harç sistemi, düşük gösterilen bedelin noterdeki harç maliyetini düşürme avantajını ortadan kaldırıyor. Zira, piyasa değerine yakın bir bedel beyan edilmemesi durumunda ilerleyen süreçte farklı hukuki ve mali risklerle karşılaşma ihtimali doğacak. Böylelikle, satışların gerçek değeri üzerinden yapılmasının teşvik edilmesi ve kayıt dışı işlemlerin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Sıfır Araçlar da Kapsamda
Yapılan düzenleme sadece kullanılmış araç ticaretini değil, sıfır kilometre araçların ilk tescil işlemlerini de içine alıyor. Yani bir bayiden sıfır araç alındığında da noter tescil işlemi sırasında, satış bedelinin binde 2'si oranında harç ödemesi zorunlu hale geliyor.
Sektör uzmanları, bu hamlenin şeffaflığı artırarak piyasaya disiplin getireceğini ancak özellikle lüks ve yüksek fiyatlı araç alıcıları için işlem maliyetlerini ciddi ölçüde yukarı çekeceğini belirtiyor.
