Türk dinî mûsikisi geleneğinin önemli bir parçası olan temcîd, icra edildiği dönemlerde sadece bir müzik türü olmanın ötesinde toplumsal ve dini bir anlam taşımaktadır. Temcîd, minarelerden yapılan dualar ve tazarru için bir araya gelinen özel anları simgeler.
Temcîd Nedir? İslami Müziğin Bu Özel Formu Neden Önemli?
Temcîd, minarelerde ezan dışında Allah’a yapılan dua ve münacatlar olarak tanımlanabilir. Üç aylarda ve ramazan döneminde halkın katılımıyla gerçekleştirilen bu ritüel, dua ve tazarru için bir vesile olmuş, cami ve tekkelerde çok önemli bir yer edinmiştir. Mehmed Zihni Efendi’nin ifadelerine göre, bu gelenek Sultan Nâsırüddin döneminde başlamış ve özellikle belli gecelerde daha yoğun bir icra süreci izlemiştir.
Temcîd İcra Süreci: Nasıl Gerçekleşir?
Temcîd icrası, belirli bir düzen ve ihtiyaçla gerçekleştirilir. Giriş olarak yapılan “Yâ hazreti mevlâm” sözleriyle başlar ve kelime-i tevhid ile devam eder. Sonrasında peygamberlerin isimleri anılır ve Hz. Muhammed’e selam getirilir. İcraaltiyı oluşturan bu ritüel, Kur’an ayetleri ve na‘tların okunmasıyla zenginleşir.
Ramazan geceleri, özellikle ilk on beş gününde “merhabâ yâ şehr-i ramazan”, son on beş gününde ise “elvedâ dost elvedâ!" ifadeleri sıkça kullanılarak icra edilir. Temcîdler, İstanbul'un çeşitli cami ve dergâhlarında, belirli gün ve gecelerde okunmaya devam etmekte, toplum içinde dinî müzikle olan bağı kuvvetlendirmektedir.
