Bedenin Sessiz Yolculuğu: Yaşlanmanın Gerçek Hikâyesi
Yıllardır hayatımıza yön veren bir ezber vardı: “Yaş aldıkça metabolizma yavaşlar.” Birçok beslenme önerisi, diyet planı, yaşam tarzı tavsiyesi bu varsayımla şekillendi. Fakat artık bu ezber yerle bir oluyor.
Science dergisinde yayımlanan, farklı ülkelerden binlerce katılımcının dahil olduğu dev bir çalışma, 20 ila 60 yaş arası bireylerin metabolizma hızında neredeyse hiç değişim olmadığını ortaya koydu. Yani gençlikte hızlı çalışan beden, 50’li yaşlarda da aynı performansı sürdürüyor. Peki o zaman neden her şey daha ağır, daha zor ve daha kilolu geliyor?
Görünmeyeni Anlatmak: Kasların Azalan Hikmeti
Mesele, enerji tüketen motorun kendisinde değil; o motorun hacminde. İskelet kası, vücudun en büyük enerji tüketim kaynaklarından biri. Ancak 30’lu yaşlardan itibaren bu “enerji fabrikası” yavaşça küçülmeye başlıyor. Sessizce, fark ettirmeden...
Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Büşra Can, bu görünmeyen değişimi şöyle yorumluyor:
“Kas kütlesi azaldıkça, vücudun harcadığı enerji de azalır. Hareketler aynı kalsa da yakılan kalori düşer. Bu da zamanla kilo artışı, yorgunluk, dengesizlik ve metabolik hastalık riskini artırır.”
İşte bu nedenle 40 yaşından sonra başlayan değişimlerin merkezinde “yavaşlayan metabolizma” değil, sessizce ilerleyen sarkopeni yani kas kaybı var.
Protein Eksikliği: Yaşlılığın Görünmeyen Açlığı
Toplumda yaygın bir yanlış daha var: “Yaşlandıkça az yemek yeter.” Oysa yaşla birlikte kas üretimi yavaşladığı için protein ihtiyacı azalmaz, artar.
Ancak birçok birey yaş aldıkça daha az protein alıyor. Üstelik sindirim problemleri, diş sorunları, ekonomik koşullar gibi etkenler de beslenme kalitesini düşürüyor. Bu durum, kas kaybını hızlandırıyor ve bedeni adeta içten çökertiyor.
Yaşlanmak Kader Değil, Tercih Edilebilir Bir Tempo
İyi haber şu ki bu süreç durdurulabilir. Hatta kısmen tersine bile çevrilebilir.
Egzersiz, özellikle de direnç (ağırlık) egzersizleri, kas kütlesinin korunmasında mucizevi etkiler yaratıyor. Üstelik 60 yaş sonrası bile geç değil. Haftada birkaç saatlik düzenli aktivite, sadece fiziği değil, dengeyi, ruh halini ve yaşam kalitesini de koruyor.
Doç. Dr. Can’ın önerisi net:
“Hareketsiz kalan beden, yaşlanmayı hızlandırır. Ama hareket eden kas, gençliği korur. Her yaşta, her seviyede egzersiz mümkündür. Yeter ki başlanacak irade olsun.”
