Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19’dan korunmanın yaşamsal öneme sahip olduğunu uzmanlar her fırsatta dile getiriyorlar. Özellikle diyabet hastalarının başta sosyal mesafe kuralı olmak üzere diğer tüm kurallara aynı titizlikle devam etmeleri çok önemli, çünkü Covid-19 bu hastalarda daha sık görülebiliyor ve daha ağır seyredebiliyor. Tüm enfeksiyonlarda olduğu gibi, Covid-19 enfeksiyonunda da kan şekeri kontrolünün sağlanması ise enfeksiyonun şiddetini azaltmada kilit rol oynuyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Sezgin Meriçliler ülkemizde her 14 kişiden birinde tip 2 diyabet görüldüğüne dikkat çekerek, “Covid-19 diyabetik hastalarda daha ağır seyrediyor, hatta hastanın hayatını kaybetmesine neden olabiliyor. Ancak diyabetik hastalar bu pandemi döneminde kan şekerinin düzenli seyretmesini sağlayacak önlemler başta olmak üzere, bazı konulara dikkat ederek, enfeksiyona karşı bağışıklık sistemlerini güçlü tutabilirler. Böylece Covid-19’dan korunabilir ya da bu enfeksiyonu kolay yenebilirler” diyor.Peki tip 2 diyabet hastaları sağlıklarını riske atmamak için neler yapmalı, nelerden kaçınmalılar? Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Sezgin Meriçliler diyabet hastalarının Covid-19 pandemisinde almaları gereken önlemleri anlattı, önemli öneriler ve uyarılarda bulundu.
Önceliğinizin korunmak
Covid-19; bu hastalığı taşıyan kişilerin ağız ile burunlarından çevreye yayılan ve‘damlacık’ adı verilen solunum yolu sıvılarının mikroskobik zerrecikleriyle bulaşıyor. Dr. Özlem Sezgin Meriçliler, “Virüsten korunmada sosyal mesafeye dikkat etmek, ağız ve burnu kapatacak şekilde maske kullanmak ve ellerimizi sık sık yıkamak, korunmanın altın kurallarıdır. Sadece diyabet hastalarında değil, her bireyde ilk öncelik enfeksiyondan korunmak olmalı” diyor.
Kan şekerinizi düzenli kontrol edin
Yüksek kan şekeri bakterilerin vücutta yerleşmesini ve enfeksiyona yol açmasını kolaylaştırıyor. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Sezgin Meriçliler, “Covid-19 bir virüs enfeksiyonudur ve virüsler şekerle beslenmezler. Ancak yüksek kan şekeri virüslerle mücadele eden bağışıklık sisteminin çalışmasını ve virüslerle savaşma yeteneğini bozar” diyerek, sözlerine şöyle devam ediyor: “Bu nedenle kan şekeri kontrolü diyabet hastalarında her tür enfeksiyonla savaş için son derece önemlidir. Evde kan şekeri ölçüm cihazlarıyla yapılan ölçümler kan şekeri kontrolünün olmazsa olmazıdır. Diyabet hastası ne kadar sık ölçüm yaparsa kan şekeri o kadar düzenli seyreder. Ayrıca doktor tarafından önerilen ilaçların düzenli kullanımı da kan şekeri takibinde önemlidir”
Sağlıklı beslenin, öğün atlamayın
Diyabetik hastaların düzenli beslenmeleri hem kan şekeri kontrolünü sağlamak hem de bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmasını kolaylaştırmak için şart. Bu dönemde yapılan en önemli beslenme hatası ise öğün atlamak oluyor. Ayrıca uyku düzeni bozulan hastalarda gece atıştırmaları hem kilo aldırması hem de kan şekerini yükseltmesi açısından sakıncalı.
Uyku süresine dikkat
Covid-19 pandemisinde özellikle evde uzun süre zaman geçirmek zorunda kalan pek çok hastanın uyku düzeninin bozulduğu, pek çok kişinin gece geç yatma alışkanlığı edindiği, uzmanlar tarafından gözleniyor.Gece uykusu bağışıklık sistemi için çok önemli ve gündüz uykusu gece uykusunun yerini tutmuyor. Dolayısıyla uyku süresi ilerleyen yaşlarda azalmakla birlikte, en az 6-8 saatlik uyku öneriliyor.
Fayda sağlamak yerine zarar verebilir!
Her sağlıklı besinin diyabet hastasına uygun olmadığını unutmayın. Bağışıklık sistemini güçlendiren ve enfeksiyonlarla savaşta faydalı olan bazı besin ve içecekler diyabetik hastalarda kan şekeri kontrolünü bozabiliyor ve fayda sağlamak yerine zarar verebiliyorlar.Bunların başında bal, pekmez ve meyve suyu geliyor. “Taze sıkılmış olsa dahi meyve suyu konsantre ve meyve posasından arındırılmış, kolay emilen şeker içeriyor. Bal ve pekmez de hem yoğun hem de kolay emilen şekerli gıdalardır” diyen Dr. Özlem Sezgin Meriçliler, bu tür besinlerin tüketilmeleri kan şekerini yükselteceği için hedeflenenin aksine bağışıklık sisteminin çalışmasını bozabildiği uyarısında bulunarak, “Diyabet hastasının diyetteki en önemli yasağı bu tür yiyeceklerdir, bunlar hiç tüketilmemelidir” diyor.
Kilo almaktan kaçının
Pandemi süreci eve kapandığımız ve hareketsiz olduğumuz bir dönem. Hem hareketin azalması hem de sıkıntı nedeniyle iştahın artması ve kontrolsüz beslenme, tüketilen besinlerin içeriği diyabetik beslenmeye uygun olsa dahi, kilo aldırabiliyor. Özellikle tip 2 diyabet hastalarında kilo almak ve vücut yağ dokusunun artması diyabet kontrolünü bozuyor ve kan şekerinin yükselmesine yol açıyor.
Her gün 30 dakika egzersiz şart!
Sağlıklı olmak için mutlaka düzenli egzersiz yapılmalı. Dr. Özlem Sezgin Meriçliler, en çok önerilen egzersizin açık havada yürüyüş olduğunu belirterek, “Ancak pandemi döneminde açık havaya çıkmak bile dönem dönem mümkün olmadığı için hareketsizlik en büyük problemlerden biri haline geldi. Yürüyüş yapmak mümkün olmasa bile evde yapılabilecek egzersizleri uygulamak gerekir” diyor. Dans etmek, kol-bacak hareketleri yapmak, hatta sabit bir noktada durarak yürüme hareketi yapmak bile uzun dönemde hareketsizliğin getireceği zararları azaltıyor. Her gün en az 30 dakika yürümeyi veya evde egzersiz yapmayı asla ihmal etmeyin.
Evde kendinizi oyalayacak hobiler edinin
Pandemi döneminde sosyalleşmenin azalması ve evde yalnız olmak endişe ile depresyon şikayetlerini arttırdı. Bu tür psikolojik değişimler beslenme ve uyku düzeni başta olmak üzere, sağlıklı yaşam alışkanlıklarını olumsuz yönde değiştirerek, hem kan şekeri dengesini hem de bağışıklık sistemi dengesini bozma riski taşıyor. Sosyalleşme her yaştan birey için önemli elbette. Ancak gereklilik durumunda evde zaman geçirmeyi kolaylaştıracak ve ruh sağlığınızı koruyacak hobiler edinmeniz çok önemli. Bulmaca çözme, örgü örme, ahşap boyama, evi tekrar düzenleme, çiçek yetiştirme gibi pek çok uğraş yeniden keşfedilmeyi bekliyor. AYNUR CİHAN
