Diyabet, günümüzde giderek daha fazla kişinin karşılaştığı bir sağlık sorunu haline gelmiş durumda. Peki, diyabet nedir, hangi belirtilerle kendini gösterir, bu hastalığın yayılma oranı neden artmaktadır? Hangi yaş grupları diyabet riski taşır ve diyabetin farklı türleri nelerdir? İşte, diyabet hastalığına dair bilmeniz gerekenler.
Diyabet Nedir?
Diyabet, ya da halk arasında bilinen adıyla şeker hastalığı, pankreasın yeterli miktarda insülin üretememesi ya da vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu kan şekerinin yükseldiği kronik bir hastalıktır. Bu hastalık, vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştürme yeteneğini etkileyerek şeker seviyelerinin artmasına yol açar.
İnsülinin Rolü ve Glukozun Önemi
Vücutta enerji ihtiyacı, karbonhidratlar, yağlar ve proteinler gibi temel besin öğelerinden sağlanır. Bu besinlerin önemli bir bileşeni olan glukoz, kan yoluyla vücuda taşınarak enerjiye dönüşür. Beyin, kaslar ve diğer organlar, enerji ihtiyacını karşılamak için glukozu kullanır. Ancak insülin hormonu eksikliği ya da etkisizliği durumunda glukoz enerjiye dönüşemez, bu da kan şekerinin yükselmesine neden olur.
Diyabetin Yaygınlaşma Sebepleri
Son yıllarda, yaşam tarzındaki değişiklikler ve yanlış beslenme alışkanlıkları, diyabetin yayılmasında büyük rol oynamaktadır. Özellikle hareketsiz yaşam ve obezite, diyabetin daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olabilir. Diyabetin önlenmesi için düzenli ve dengeli bir beslenme, ayrıca aktif bir yaşam tarzı benimsemek oldukça önemlidir.
Şeker Hastalığı Hangi Yaş Gruplarında Görülür?
Diyabet, her yaş grubunda görülebilen bir hastalıktır. Pankreasın insülin üretimindeki sorunlar, yenidoğan bebeklerden 80 yaşındaki bireylere kadar farklı yaşlarda gözlemlenebilir. Ancak son yıllarda çocuklarda ve genç erişkinlerde obezitenin artışı, diyabetin yaşını daha da aşağı çekebilmektedir. Özellikle kentleşme ve yanlış beslenme alışkanlıkları diyabetin hızla yayılmasına yol açmaktadır.
Diyabetin Çeşitleri Nelerdir?
Diyabet, farklı türlere ayrılabilir. En yaygın olarak görülen iki tipi Tip 1 ve Tip 2 diyabettir.
• Tip 1 Diyabet:
Tip 1 diyabet, insülin hormonunun eksikliğinden kaynaklanır. Bağışıklık sistemi tarafından pankreas beta hücreleri tahrip edilerek insülin üretimi durur. Bu durum, genellikle çocukluk ya da genç yaşlarda ortaya çıkar ve ömür boyu insülin tedavisi gerektirir.
• Tip 2 Diyabet:
Tip 2 diyabet, başlangıçta pankreasın yeterli miktarda insülin üretmesine rağmen vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması nedeniyle gelişir. Zamanla, insülin üretimi de azalabilir. Bu tür diyabet genellikle 40 yaş ve üzerindeki bireylerde görülür. Ailede diyabet geçmişi, aşırı kilo ve hareketsiz yaşam tarzı, risk faktörleri arasında yer alır.
Diyabetin Belirtileri Nelerdir?
Diyabetin belirtileri, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak yaygın belirtiler şunlardır:
• Sık idrara çıkma: Özellikle gece boyunca artan idrar çıkışı
• Ağız kuruluğu ve susuzluk: Sürekli susama hissi ve ağız kuruluğu
• Açlık hissinin artması: Sürekli acıkma, aşırı yemek yeme isteği
• Kilo kaybı: Sebepsiz yere kilo kaybı, vücut ağırlığında azalma
• Görüşün bulanıklaşması: Görme problemleri ve bulanık görme
• Yaraların geç iyileşmesi: Küçük yaraların uzun süre iyileşmemesi
• Yorgunluk ve halsizlik: Sürekli yorgunluk hissi, vücutta halsizlik
• Sinirlilik ve ruhsal değişiklikler: Duygusal dalgalanmalar, huzursuzluk
Diyabetin ilerleyen dönemlerinde, ciltte kuruma, genital bölgelerde kaşıntı ve enfeksiyonlara daha yatkınlık gibi belirtiler de gözlemlenebilir. Ayrıca Tip 2 diyabette, derin solunum, aseton kokusu (ekşimiş elma gibi) ve uyku hali gibi komaya yol açabilecek ciddi durumlar ortaya çıkabilir.
