HPV Aşısında Yeni Dönem: Kansere Karşı En Güçlü Kalkan
İnsan Papilloma Virüsü (HPV), dünya genelinde en sık rastlanan cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biri. Yıllar boyunca sessizce vücutta kalabiliyor, çoğu zaman da bağışıklık sistemi tarafından temizleniyor. Ancak temizlenmeyen vakalarda, kadınlarda rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kanserin kapısını aralıyor. Erkeklerde ise baş-boyun, makat ve genital bölge kanserleriyle ilişkilendiriliyor.
Bugün artık bilim, bu zinciri kırabilecek en güçlü aracın aşı olduğunu söylüyor. Özellikle 9’lu HPV aşısı, kanserle ilişkili 15 yüksek riskli HPV tipinden yedisini ve siğile yol açan iki türü etkisiz hale getiriyor. Yani kansere giden yolun yüzde 90’ı daha başlamadan kapanmış oluyor.
“Kaynak erkek, risk kadın değil yalnızca insan”
Servikal Patolojiler ve Kolposkopi Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Faruk Köse, HPV’nin sadece kadın sağlığıyla sınırlı düşünülmemesi gerektiğini vurguluyor:
“HPV’nin taşıyıcılığında erkekler belirleyici. Dolayısıyla aşı yalnızca kadınlara değil, herkese yapılmalı. Kaynağı ortadan kaldırmazsak hastalığı da ortadan kaldıramayız.”
Köse’nin dikkat çektiği bir başka nokta da hastalığın görünmezliği. Çünkü HPV, havuzdan, tuvaletten, denizden bulaşmıyor; yalnızca temasla geçiyor ve yıllarca sessiz kalabiliyor. Bir kişi taşıyıcı olduğunu çoğu zaman fark etmiyor. İşte bu nedenle hem erkeklerin hem kadınların aşılanması, bulaş zincirini kırmak için kritik önemde.
Küresel hedef: HPV’yi tarihe gömmek
Dünya Sağlık Örgütü, 2030 yılına kadar 90-70-90 hedefini koydu:
- Kız çocuklarının %90’ının aşılanması,
- Kadınların %70’inin düzenli taramadan geçmesi,
- Pozitif çıkan vakaların %90’ının etkin tedaviye erişmesi.
Bu başarılırsa, tıpkı çiçek hastalığı gibi HPV ilişkili kanserlerin de birkaç kuşak sonra tarihten silinmesi bekleniyor.
Tedavi değil, önlem
HPV aşısı kansere yakalanmış kişilere çare değil, sağlıklılara koruma sağlıyor. Aşı sonrası hafif kızarıklık, baş dönmesi gibi kısa süreli yan etkiler görülebiliyor ancak ciddi bir risk bulunmuyor. Prof. Köse, “Bugün bilim dünyasında aşı karşıtlığını destekleyen tek bir güçlü veri yok. Türkiye çocukluk aşılarında yüzde 98 gibi bir oranla dünya lideri. HPV aşısında da aynı başarıyı yakalamalıyız” diyor.
