Lassa Ateşi, Batı Afrika'da yaygın olan akut bir viral hastalıktır. İlk kez Nijerya'nın Lassa bölgesinde keşfedilen bu hastalık, Arenaviridae ailesine ait, tek iplikli bir RNA virüsü tarafından tetiklenir. Enfekte olmuş hayvanlar aracılığıyla bulaşan Lassa Ateşi, çoğunlukla Mastomys natalensis adlı çok memeli sıçan tarafından yayılır. Bu kemirgen, bir kez virüsle enfekte olduktan sonra uzun süre boyunca idrarıyla virüsü dışarı atar ve bu da hastalığın yayılmasına neden olur.
Hastalık Nasıl Bulaşır?
Lassa Ateşi, esasen hayvan kaynaklı bir hastalıktır ve en sık Mastomys kemirgenlerinin idrarı ve dışkısıyla temas yoluyla insanlara bulaşır. İnsanlar, kontamine olmuş yiyecekleri yemek, kirlenmiş objelere dokunmak, açık yaralara virüsün bulaşması ya da enfekte kemirgenlerin çıkartılarıyla doğrudan temas yoluyla enfekte olabilirler. Ayrıca, kemirgenlerin yaşam alanlarının temizlenmesi sırasında havaya karışan enfekte partiküller solunarak da virüs bulaşabilir. Lassa virüsü, hastalıklı kişilerin kan, sekresyonları ve dışkılarıyla doğrudan temasta da yayılabilir, bu nedenle sağlık kurumlarında yeterli koruyucu önlemler alınmazsa kişiden kişiye bulaşma riski yüksektir. Ayrıca, kirlenmiş tıbbi malzemelerle de bulaşma söz konusu olabilir.
Hastalığın belirtileri neler?
Lassa Ateşi’nin semptomları, virüsle temastan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. Çoğu hastada (yaklaşık %80) belirtiler hafif ve tanı koymayı zorlaştıracak düzeyde seyreder. Hafif semptomlar arasında ateş, baş ağrısı, halsizlik ve genel kırıklık hissi bulunur. Enfekte kişilerin %20'sinde ise daha ciddi semptomlar görülebilir. Bu semptomlar arasında kanamalar (dişetleri, gözler veya burun kanamaları), şiddetli kusmalar, ödem, karın ve sırt ağrıları, şok, nörolojik problemler (ensefalit, tremorlar, işitme kaybı) yer alabilir. Ölüm oranı, hastalığın şiddetine ve özellikle hamile kadınlarda daha yüksek olup, hastalığın başlangıcından sonraki iki hafta içinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle ölüm görülebilir.
Lassa Ateşi'nin en sık karşılaşılan komplikasyonu sağırlıktır; vakaların yaklaşık üçte birinde kalıcı sağırlık gelişebilir.
Lassa Ateşi nasıl tedavi edilir?
Lassa Ateşi'nin tanısı, semptomların diğer hastalıklarla benzerlik göstermesi nedeniyle oldukça zordur. Genellikle serolojik testler kullanılarak tanı konur. Tedavi için antiviral bir ilaç olan Ribavirin önerilmektedir ve erken dönemde kullanıldığında oldukça etkili olabilir. Bununla birlikte, hastalar semptomatik tedaviye de ihtiyaç duyarlar. Erken müdahale ve destek tedavisi, hayatta kalma oranlarını artırabilir.
Lassa Ateşi Riskini kimler taşıyor?
Lassa Ateşi, Batı Afrika'nın Sierra Leone, Liberya, Gine ve Nijerya gibi endemik bölgelerinde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler için en büyük riski taşır. Ayrıca, Mastomys kemirgenlerinin bulunduğu diğer Batı Afrika ülkelerinde de risk mevcut olabilir. Ancak, hastane çalışanları uygun sterilizasyon ve koruma önlemleri aldıkları sürece Lassa Ateşi'nden etkilenme riski düşer.
Korunma yolları Neler?
Lassa Ateşi'ne karşı korunmak için en önemli önlem, Mastomys kemirgenleriyle temasın engellenmesidir. Endemik bölgelere seyahat edenler, yiyeceklerin uygun şekilde saklanması ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerektiğini unutmamalıdır. Ayrıca, kemirgenlerin yaşam alanlarından uzak durmak ve bu alanlarda temizlik yaparken koruyucu önlemler almak büyük önem taşır.
