Brezilyalı araştırmacılar, beyin hücreleri tarafından doğal olarak salgılanan bir glikoprotein olan hevin molekülünün, farelerde bilişsel gerilemeyi tersine çevirebildiğini ortaya koydu. Bu çarpıcı buluş, Alzheimer araştırmalarında uzun süredir hedef alınan beta-amiloid plaklarının dışına çıkarak yeni bir tedavi kapısı aralıyor.
Hevin Molekülü: Sinapsları Güçlendiriyor, Hafızayı Geri Kazandırıyor
Bilim insanları, vücutta salgılanan hevin isimli proteinin, yaşlı farelerde ve Alzheimer modeli hayvanlarda nöronlar arası bağlantıları (sinapsları) güçlendirdiğini tespit etti.
Prof. Dr. Flávia Alcantara Gomes şöyle diyor:
“Hevin, sinaptik plastisiteye katkıda bulunan, merkezi sinir sistemi hücreleri tarafından doğal olarak salgılanan bir molekül. Farelerde bu proteinin üretimini artırdığımızda, sinaps kalitesini geliştirerek bilişsel performansın arttığını gözlemledik.”
İlaç Değil, Ama Büyük Bir Adım
Araştırmacılar, bu bulgunun bir ilaç geliştirme aşamasından uzak olduğunu, ancak Alzheimer’ın moleküler temellerini anlamada çığır açıcı nitelik taşıdığını belirtiyor.
En büyük zorluklardan biri, bu tür moleküllerin kan-beyin bariyerini geçebilmesi. Ancak bilim insanları, gelecekte hevin benzeri etki gösteren moleküllerin ilaç haline gelebileceğini vurguluyor.
Hevin, Plakları Etkilemiyor Ama Hafızayı Düzeltiyor
Araştırmacılar, hevin molekülünün Alzheimer hastalığının klasik göstergesi olan beta-amiloid plaklarına etki etmediğini, ancak bilişsel işlevleri yeniden kazandırdığını ortaya koydu.
Biyomedikal uzman Felipe Cabral-Miranda şöyle açıklıyor:
“Beta-amiloid plaklarında herhangi bir azalma gözlemlemedik. Ancak hafıza testlerinde belirgin iyileşmeler kaydettik. Bu da, Alzheimer'ın yalnızca plaklarla açıklanamayacak kadar karmaşık ve çoklu etkenli bir hastalık olduğunu gösteriyor.”
Yeni Bir Hedef: Nöronlar Değil, Astroglialar
Çalışma, Alzheimer tedavisinde bugüne kadar nöronlara odaklanıldığını, ancak destek hücreleri olan astrogliaların da kritik rol oynayabileceğini ortaya koydu. Araştırmacılar, yaşlı farelerin beynine viral vektör yoluyla hevin genini taşıyarak bu proteinin aşırı üretimini sağladı. Sonuçlar oldukça etkileyiciydi:
- Sinaps proteinlerinde artış
- Bilişsel testlerde performans yükselişi
- Beta-amiloid plak içeriğinde değişiklik olmadan sonuç alınması
