Yapay Zekâda Küresel Yarışta Yeni Bir Oyuncu
Kazakistan, Alem.cloud adıyla kurulan süper bilgisayar merkezinde, saniyede 2 kentilyon işlem yapabilen (2 exaflop) kapasiteye sahip dev bir süper bilgisayarı hizmete soktu. Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev’in bizzat açılışını yaptığı sistem, ülkenin e-devlet altyapısı ve yerel yapay zekâ modellerinin geliştirilmesi için kullanılacak.
Tokayev, bu projeyi 2029 yılına kadar yapay zekâda dünya liderleriyle yarışabilir düzeye ulaşma hedefinin bir parçası olarak görüyor. Açılışta yaptığı konuşmada, “Bu sistem yalnızca teknolojik bir gelişme değil, aynı zamanda ekonomik ve bilimsel kalkınmanın temel taşıdır,” dedi.
Dijital Hizmetlerde Dev Atılım
2004’te başlatılan dijitalleşme stratejisiyle kamu hizmetlerinin yüzde 92’sini e-devlet platformuna taşıyan Kazakistan, bugün 193 ülke arasında 24. sırada yer alıyor. Yaklaşık sekiz milyon vatandaş, günlük işlemlerini dijital imzayla gerçekleştiriyor.
Yeni süper bilgisayar ise bu sistemin kapasitesini artırmakla kalmayacak, aynı zamanda merkezi bilgi yönetimi, veri güvenliği ve yeni nesil yapay zekâ çözümlerinin geliştirilmesinde kullanılacak.
Kazakça İçin Büyük Dil Modeli: KazLLM
Kazakistan’ın üzerinde en çok durduğu konulardan biri de yerel dilde yapay zekâ modellerinin geliştirilmesi. Uzmanlar, küresel ölçekte İngilizce dışındaki dillerin dijitalleşme sürecinde geride kalabileceğine dikkat çekiyor. Bu nedenle Kazakistan, KazLLM adını verdiği büyük dil modeliyle Kazakçayı dijital dünyada yaşatmayı amaçlıyor.
Nazarbayev Üniversitesi’nden Waqar Ahmad’a göre, “Bugün sadece metin işleme ile başlayan süreç, ileride ses tanıma, görüntü işleme ve çoklu ortam destekli modellerle devam edecek. Bunun için daha fazla işlem gücüne ihtiyacımız var.”
Beyin Göçü En Büyük Tehdit
Ancak bu iddialı teknoloji yatırımı, nitelikli insan kaynağının yetersizliği nedeniyle risk altında. Boris Potapchuk adlı uzman, “Yüksek işlem gücü kadar önemli olan şey, bu sistemleri yönetecek, sürdürecek uzmanlar. Ne yazık ki en büyük beyin göçü, bilgi teknolojileri alanında yaşanıyor,” diyor.
Ayrıca, güvenlik gerekçesiyle süper bilgisayar sistemlerine yabancı uzmanların erişimi yasak. Bu durum, eğitim ve bilgi paylaşımını sınırlarken yerli uzman yetiştirmeyi daha da acil hale getiriyor.
Dijital Egemenlik, Enerji Kadar Stratejik
Dijital Dönüşüm Bakanı Jhaslan Madiyev, projeyi “teknolojik egemenliğin inşası” olarak tanımlıyor. “Enerji veya gıda güvenliği ne kadar önemliyse, dijital altyapı da o kadar kritik. Bu süper bilgisayar, yapay zekâ ekosistemimizi küresel ölçekte rekabetçi hale getirecek,” dedi.
