Yirmi beş yılı aşkın süredir alçak Dünya yörüngesinde kesintisiz insan varlığını sürdüren Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), 2030 yılında görevini tamamlamaya hazırlanıyor.
Bu süreçte istasyon, tarihi bir eşikle gündeme geldi. NASA, ISS tarihinde ilk kez sekiz kenetlenme noktasının tamamının aynı anda dolu olduğunu açıkladı.
Emeklilik Öncesi Rekor Doluluk
1998 yılında yörüngeye yerleştirilmeye başlanan ve Kasım 2000'den bu yana sürekli olarak insanlı görevlerle işletilen istasyon, ömrünün sonuna yaklaşırken hâlâ bilimsel faaliyetlerin merkezi olmayı sürdürüyor.
Planlanan görev süresini iki yıl geride bırakan ISS, artık yıpranan yapısal sistemleri nedeniyle 2030 sonrası için güvenli kabul edilmiyor.
Emeklilik planına göre istasyon, 2031'in başlarında kontrollü bir şekilde Pasifik Okyanusu’na indirilecek.
Bu uzun soluklu görev süresine damgasını vuran son gelişme ise kenetlenme kapasitesinin ilk kez tamamen kullanılması oldu.
NASA, geçtiğimiz hafta Cygnus XL kargo aracının robotik kol yardımıyla yeniden konumlandırılmasının ardından tüm kenetlenme noktalarının dolduğunu açıkladı.
Uzay Trafiğinde Yoğunluk
Tarihi doluluk sırasında ISS’e bağlı olan sekiz araç şunlardı:
- SpaceX’in biri kargo, biri mürettebat taşıyan iki Dragon aracı
- Kuzeyrop Grumman üretimi Cygnus XL
- Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) tarafından geliştirilen HTV-X1
- Rus uzay ajansı Roscosmos’a ait iki Soyuz mürettebat aracı
- İki Progress kargo gemisi
Cygnus XL’in robotik kolla yeni konumuna taşınması, Houston’daki görev kontrol merkezi tarafından başarıyla yönetildi. Böylece istasyonun tüm bağlantı noktaları aktif hale getirildi.
Bilimsel Çalışmalar Tüm Hızıyla Sürüyor
Her ne kadar bu doluluk geçici bir dönem olsa da, istasyonda yürütülen bilimsel projeler aralıksız devam ediyor.
NASA’nın açıklamasına göre Cygnus, en erken Mart 2026’ya kadar istasyona bağlı kalacak. Görev sonunda istasyondan ayrılarak atmosfere kontrollü şekilde girecek ve yaklaşık 5 ton atığı güvenli şekilde imha edecek.
Bu süreçte 10 kişilik Expedition 73 mürettebatı da yoğun bir araştırma programı yürütüyor.
Biyoloji ve fizik alanındaki deneyler devam ederken, bazı mürettebat üyeleri yaklaşan görev değişimi için hazırlık yapıyor.
Geçtiğimiz hafta perşembe günü Soyuz MS-28 ile istasyona üç yeni mürettebat üyesi katıldı: NASA astronotu Chris Williams ve Rus kozmonotlar Sergey Kud-Sverchkov ile Sergei Mikaev.
Temmuz 2026’ya kadar yörüngede kalacak olan bu ekip, insan sağlığına yönelik deneylere odaklanıyor. Kud-Sverchkov ve Mikaev, mikro yerçekimi ortamının el ve ayaklardaki mikrodolaşım üzerindeki etkilerini araştırmaya şimdiden başladılar.
Geri Sayım Başladı
Uluslararası Uzay İstasyonu’nun 2030 sonunda kapatılması, yörünge araştırmalarında yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor.
Ancak o zamana kadar ISS, insanlık için bilimsel üretimin en önemli üslerinden biri olmaya devam edecek.
Bu tarihi yapının son yıllarında ulaştığı rekor kapasite kullanımı ise, görev süresinin sonunda dahi potansiyelini koruduğunu gösteriyor.
