Polonya’da sosyal medyada yayılan videolar, ilk bakışta sıradan siyasi görüş paylaşımları gibi görünüyordu. Ancak dikkatli izleyenler için görüntülerde bir tuhaflık vardı: konuşan genç kadınlar gerçek değildi. Yapay zeka tarafından üretilen bu figürler, Polonya’nın Avrupa Birliği’nden ayrılmasını savunan içeriklerle özellikle genç kitleyi hedef aldı. Hesap silinse de geride, dijital propaganda yöntemlerine dair ciddi sorular kaldı.
dijital sahnede “prawilne polki” etkisi
TikTok’ta “Prawilne_Polki” adıyla yayın yapan hesap, Polonya bayraklı tişörtler giyen ve milliyetçi semboller taşıyan genç kadınların videolarını paylaştı. Avrupa merkezli analiz kolektifi Res Futura’ya göre içerikler özellikle 15-25 yaş grubuna hitap edecek şekilde kurgulandı. Videolarda “daha pahalı olsa bile özgür seçim istiyorum” ya da “AB öncesi Polonya’yı hatırlamıyorum ama daha Polonyalı olduğunu hissediyorum” gibi ifadeler yer aldı.
Wszystko szyte pod algorytm i skrypty pro #Polexit made by AI pic.twitter.com/6t9NmhJBFc
— Res Futura Data House (@Polityka_wSieci) December 28, 2025
Bazı videolar gerçek bir kullanıcı tarafından çekilmiş izlenimi verirken, bazılarında ses ve görüntü uyumsuzluğu gibi yapay zekaya özgü hatalar açıkça fark ediliyordu. Polonya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nde kıdemli analist olarak görev yapan Aleksandra Wójtowicz, bu içeriklerin düşük kaliteli üretim araçlarıyla hazırlandığını belirterek “yüz ifadeleri belirsiz, konuşma kalıpları doğal değil” dedi. <i>Buna rağmen belirli bir izleyici kitlesi için bu yapaylık neredeyse görünmez hale geliyor.</i>
silinen hesap, çoğalan ihtimal
“Prawilne_Polki” hesabı raporların ardından kaldırıldı ancak uzmanlara göre bu durum tehdidin sona erdiği anlamına gelmiyor. Wójtowicz, TikTok ve YouTube’da benzer yöntemlerle üretilmiş, seçimlerin hileli olduğu ya da Ukraynalıların suç işlediği gibi Rusya yanlısı anlatıları yayan içeriklere rastlandığını söylüyor. Bu tablo, sosyal medyada “hidra etkisi” olarak tanımlanan bir döngüyü akla getiriyor: bir hesap kapatıldığında yenileri ortaya çıkabiliyor.
Wójtowicz’e göre iki olasılık var. Ya bu operasyon, kamuoyunun tepkisini ölçmek için bir denemeydi ya da daha büyük bir kampanyanın ilk adımı erken fark edilip durduruldu. Her iki durumda da bu tür aktörlerin tamamen ortadan kaybolması beklenmiyor.
neden genç ve çekici kadınlar?
Uzmanlara göre hedef kitlenin özellikle genç kadınlar olması tesadüf değil. Aşırı sağ çevrelerin son yıllarda “tradwife” gibi geleneksel roller üzerinden genç kadınlara seslenen söylemleri yaygınlaştırdığına dikkat çekiliyor. Polonya’daki son seçim süreçlerinde de yapay zeka üretimi videoların, sağ görüşlü adaylara destek çağrısı yapan kadın figürleri kullandığı biliniyor.
Bu yaklaşımın arkasında, kadın seçmenlerin siyasi dengeleri değiştirme gücünün fark edilmesi yatıyor. 2023 parlamento seçimlerinde kadınların oynadığı rol, bu stratejinin neden önemsendiğini gösteren örneklerden biri olarak değerlendiriliyor.
algoritmalar, etkileşim ve düzenleme tartışması
Bağımsız geliştirici Radek Karbowski’nin hesaplamalarına göre “Prawilne_Polki” hesabı iki hafta içinde yaklaşık 200 bin gösterim ve 20 bine yakın beğeni aldı. Yüzde 10’luk bu etkileşim oranı, içeriklerin algoritmalar tarafından daha fazla önerilmesini sağladı. Hesabın geçmişi incelendiğinde, Mayıs 2023’te farklı bir isimle açıldığı ve başlangıçta Polonya ile ilgisi olmayan eğlence içerikleri paylaştığı da ortaya çıktı. Aralık ayında yapılan isim ve içerik değişikliği, hazır bir takipçi kitlesi üzerinden hızlı etki yaratılmasına olanak tanıdı.
Tymczasem komunikacja pro #Polexit wchodzi na nowy poziom z przekazem do grup 15-25 kanał #Tiktok pic.twitter.com/n45MkiEtCu
— Res Futura Data House (@Polityka_wSieci) December 28, 2025
Araştırmalar, gençlerin siyasi bilgiyi giderek daha fazla TikTok’tan aldığını gösteriyor. 2025’e yönelik bir ankette, 18-25 yaş grubunun yüzde 43,7’si başlıca bilgi kaynağı olarak TikTok’u işaret etti. Aynı dönemde yapılan kamuoyu yoklamaları ise Polonya’da Polexit fikrine destek verenlerin oranının yaklaşık dörtte bir seviyesinde olduğunu ortaya koyuyor.
Tüm bu veriler, yapay zekayla üretilmiş içeriklerin yalnızca teknik bir mesele değil, demokratik süreçleri etkileyebilecek bir araç haline geldiğini gösteriyor. Hesaplar silinse bile, dijital alanda yürütülen bu görünmez mücadele Polonya gündemindeki yerini koruyor.
