Ekran Karşısında Büyüyen Nesil, Kitaplarla Bağ Kuramıyor
Uzmanlar, çocuklarda okuma becerilerinin alarm verici şekilde gerilemesinin arkasında, ebeveynlerin çocuklarına kitap okumaya zaman ayırmaması olduğunu söylüyor. Özellikle Z kuşağı ebeveynleri, kendi çocukluklarını da ekranla geçirdikleri için, çocuklarına kitap okumakta zorlanıyor.
Teksaslı eski bir ilkokul öğretmeni ve çocuk okuryazarlığı koçu Spencer Russell, bu durumu şöyle açıklıyor:
“Ekran süresi, ebeveyn ve çocuk arasındaki birebir kaliteli etkileşimin yerini alıyor. YouTube karşısında saatlerce oturabilen çocuklar, kitap başına geçince huzursuzlanıyor, yerinde duramıyor ya da ilgisini kaybediyor.”
Okuma Azalıyor, Kelime Haznesi Daralıyor
Yapılan araştırmalar da bu gözlemleri destekliyor. HarperCollins’in bir anketine göre, ebeveynlerin yarısından azı çocuklarına kitap okumanın “eğlenceli” olduğunu düşünüyor. Bu da okuma oranlarının neden düştüğüne dair ipuçları sunuyor.
Dil ve konuşma uzmanı Prof. Dr. Dawna Duff, kitapların çocuklar için kelime öğrenmenin en zengin kaynağı olduğunu belirtiyor:
“Evde kitap okuma alışkanlığı olmayan çocuklar, okula başladıklarında yaşıtlarına göre çok daha az kelime biliyor. Bu fark, tüm eğitim hayatlarını etkileyebiliyor.”
Bir Kitap, Binlerce Yeni Kelime
2019 tarihli bir araştırmaya göre, ebeveynler çocuklarına her gün sadece bir resimli kitap okuduğunda, çocuklar yılda 78 bin yeni kelimeyle tanışıyor.
Öte yandan, çocuklarına kitap okumayan ebeveynler bu kelimeleri çocuklarının hayatından silmiş oluyor. Nitekim araştırmalar, Amerikalı 4. sınıf öğrencilerinin üçte ikisinin akıcı şekilde okuyamadığını gösteriyor ve uzmanlara göre bu bir tesadüf değil.
Mükemmel Okumaya Gerek Yok, Sohbet Yeterli
Duff, ebeveynlerin kitap okurken mükemmeliyetçi davranmak zorunda olmadığını vurguluyor: “Sayfadaki tüm kelimeleri okumak zorunda değilsiniz. Hatta kelimeleri okumak bile şart değil. Çocuğun ilgisini çeken şey üzerinden sohbet etmek en etkili yöntemlerden biri.”
Uzmanlara göre çocuklarla onların ilgisini çeken konular üzerine konuşarak kitap okumak, hem dikkatlerini toplamalarını kolaylaştırıyor hem de okuma alışkanlığı kazandırıyor.
Okullarda Kriz Derinleşiyor
Tüm bu tabloya bir de sınıflarda yaşanan yapay zeka kaynaklı içerik kirliliği, dikkat süresi düşüklüğü ve okuma yazma yetersizliği eklendiğinde, uzmanlar ciddi bir eğitim krizinin eşiğinde olunduğu konusunda hemfikir.
