Küresel Kalkınmada Gerileme: Gelişim Yavaşladı
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) son değerlendirmesi, dünya genelinde insan gelişiminin önceki yıllara kıyasla ciddi şekilde yavaşladığını ortaya koydu. Gelir, sağlık ve eğitim gibi temel alanlardaki ilerlemeler, 1990’dan bu yana kaydedilen en düşük büyüme oranına işaret ediyor. Rapora göre bu duraklama, pandemi sonrası toparlanmaya rağmen, küresel ölçekte kalkınma hedeflerini tehdit ediyor.
Yeni Umut: Yapay Zeka Çağında İnsan Potansiyeli
UNDP'nin yayımladığı “Bir Seçim Meselesi: Yapay Zeka Çağında İnsanlar ve Olasılıklar” başlıklı 2025 İnsani Gelişme Raporu, dijital dönüşümün sunduğu olanaklara dikkat çekiyor. Rapora göre yapay zeka, eşitsizlikleri azaltabilecek, bireylerin üretkenliğini artırabilecek ve daha önce var olmayan meslek alanlarını doğurabilecek bir araç olarak görülüyor.
Toplumun Bakışı: İyimserlik Hakim
UNDP tarafından 21 ülkede yapılan küresel bir anket, halkın büyük bölümünün yapay zekaya olumlu yaklaştığını gösterdi. Katılımcıların %60’ı yapay zekanın istihdamı destekleyeceğini ve yeni iş fırsatları yaratacağını belirtirken, %64’ü iş yerinde verimliliklerini artıracağını düşünüyor. Yalnızca %13’lük bir kesim, bu teknolojinin iş kayıplarına yol açabileceği endişesini taşıyor.
Düşük Gelirli Ülkelerde Beklenti Yüksek
Gelişmekte olan ülkelerdeki beklentiler de dikkat çekici. Bu ülkelerin %70’i yapay zekanın üretkenliği artırmasını umarken, üçte ikisi sağlık, eğitim ve iş sektörlerinde önümüzdeki yıl içinde bu teknolojiden faydalanmayı planlıyor. Bu durum, teknolojinin küresel ölçekte fırsat eşitleyici bir rol üstlenebileceğini gösteriyor.
İnsan Odaklı Teknoloji Vurgusu
Raporda, yapay zekanın insanlığı tehdit eden değil, onun yeteneklerini geliştiren bir araç olarak görülmesi gerektiği vurgulanıyor. Yapay genel zeka (AGI) konusundaki tartışmaların aksine, sistemlerin insanların rehberliği olmadan bağımsız olarak karar verme kapasitesine sahip olmadığı ifade ediliyor. Algoritmaların etkinliği, onları tasarlayan ve yönlendiren insanların değerleriyle şekilleniyor.
Kapsayıcı Dijital Dönüşüm: Altyapı Öncelikli
Yapay zekanın sunduğu fırsatların herkes için erişilebilir olması gerektiğini belirten rapor, dijital uçurumun kapatılmasının öncelikli olduğunu vurguluyor. Elektrik ve internet gibi temel hizmetlerin yaygınlaştırılması, teknolojiye erişimi ve dolayısıyla kalkınmayı mümkün kılacak adımlar arasında yer alıyor.
Yön Verici Politikalar Belirleyici Olacak
UNDP yetkilileri, önümüzdeki süreçte alınacak kararların insanlık tarihinin seyrini etkileyecek kadar önemli olduğunu belirtiyor. Doğru düzenlemeler ve insan merkezli yaklaşımlar sayesinde, yapay zekanın hem bireylerin hem de toplumların gelişimi için dönüştürücü bir araç olabileceği görüşü savunuluyor.
