Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ilk çeyreğine (ocak-mart dönemi) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.
Buna göre, GSYH 2023 yılı birinci çeyrek ilk tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4 arttı.
Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, ilk çeyrekte cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 84,4 artarak 4 trilyon 631 milyar 792 milyon lira oldu. GSYH'nin birinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 245 milyar 464 milyon dolar olarak gerçekleşti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak hizmetler yüzde 12,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 12, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 11,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 8,1, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 7,8, inşaat yüzde 5,1, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,6 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 1,4 arttı. Tarım sektörü yüzde 3,8, sanayi ise yüzde 0,7 azaldı.
Böylece Türkiye ekonomisi Kovid-19 salgını tedbirlerinin uygulandığı 2020 yılının ikinci çeyreğinden sonra üst üste 11 çeyrek büyümüş oldu. Bu yılın ilk çeyreğinde Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkisine rağmen yüzde 4 büyüme dikkati çekti.
AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, bu yılın birinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 3,74 büyüyeceğini öngörmüştü.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,3 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, ilk çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,8 artış gösterdi.
Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16,2 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 4,9 artış kaydetti.
Mal ve hizmet ithalatı, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 14,4 artarken ihracatı yüzde 0,3 azaldı.
İş gücü ödemelerinde yüzde 126,1 artış
İş gücü ödemelerinde söz konusu dönemde yüzde 126,1, net işletme artığı/karma gelir yüzde 48,7 artış gösterdi.
İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 31,1 iken bu oran 2023'te yüzde 38 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 47,6 iken yüzde 38,2 oldu.
İş gücü ödemelerinin GSYH'ye oranla daha hızlı artmasının yanı sıra, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemelerinin yürürlüğe girmesiyle, kıdem tazminatı ödemelerinin önemli ölçüde artış göstermesi, iş gücü ödemelerinin katma değer içindeki payını arttırdı. EYT düzenlemesinin etkisi hariç bırakıldığında, iş gücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içindeki payının yaklaşık yüzde 33,5 olacağı tahmin edildi.
