Leyla Karahan Hız - Asansör fobiniz varsa ve bir gökdelenin 50. katında oturan bir arkadaşınızı ziyaret etmek zorunda kalsanız, 50. katta yürümek sizin için zor olur mu? Köpek fobisi olan kişiler için barınakta çalışan kardeşini görmek için barınağa gitmek çok zor olabilir.
Fobileri tedavi etmenin ilk adımı, nasıl ortaya çıktıklarını anlamaktı. Bilim adamları da bu konuda bazı araştırmalar yapmışlardır.
Fobiler ile ilgili birkaç vaka, fobilerin anlaşılmasında önemli
Küçük Albert'in deneyi, fobilerin doğasını anlamada önemliydi. 1920'de John B. Watson tarafından yapılan bu deneyde, hiçbir hayvandan korkmayan Küçük Albert, klasik koşullanmayı kullanarak tüylü hayvanlara karşı bir fobi geliştirdi. Yavaş yavaş, çocuk sistematik olarak tüylü hayvanlardan korkmayı öğrendi.
Genç Hans vakası da Sigmund Freud'un büyük önem verdiği bir vakaydı. Küçük Hans'ın at fobisi vardı. Freud, Hans'ın babasıyla mektuplaştı ve nedenini anlamaya çalıştı. Freud, her şeyin başka bir şeyi temsil ettiğine inanıyordu.
Başka bir deyişle, fobinin nesnesi, Freud'un psikanalitik kuramında bir şeyi temsil eder. Kişinin buna karşı depresyon, baskı, kaçınma, simgeleştirme gibi savunma mekanizmalarını da kullandığına inanılıyordu.
Emma davası Jacques Lacan'a aitti. Emma'nın alışveriş fobisi var ve mağazaya tek başına gitmeye korkuyor. Lacan bunun herhangi bir şeyi sembolize ettiğini düşünmediği için nasıl olduğuna odaklandı ve Emma'nın dükkandan korkmasının aslında dükkandaki yaşlı bir adam tarafından cinsel istismara uğramasından kaynaklandığını söyledi. Yani Emma aslında travma geçirmiştir ve bu tepkiler travma sonrası stres bozukluğunun sonucudur.
Şu anda, fobileri tedavi etmek için kullanılan temel bilişsel-davranışçı teknikler şunları içerir:
Sistematik duyarsızlaştırma, fobileri tedavi etmek için en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir.
Joseph Wolpe tarafından geliştirilen bu tekniği kullanarak, insanlar yavaş yavaş korktukları veya kaçındıkları şeylerle yüzleşirler. Danışanlar ve terapistler, en kolaydan en zora doğru 8-10 seviyeli bir liste oluştururlar. En basit şeylerden adım adım başlayarak bu korkuları yenmeye çalışın.
Burada, bir kişinin fobi nesnesine ilişkin algısı bilişsel olarak yeniden yapılandırılır. Yanlış fikri kişinin tecrübesi üzerinden değiştirmeye çalışmak.
Alışkanlıkların bırakılmasında bu iki teknik birlikte kullanılıyor
Anti-tepki tekniklerinin daha çok kendinizi yakalamakla ilgili olduğunu söylemek abartı olmaz. Maruz bırakma tekniğinin mantığı, sistematik duyarsızlaştırmanın yanı sıra danışanın fobileriyle yüzleşme girişimlerini içerir.
Bu teknikler genel olarak kendinize bakmak ve önemli alışkanlıkları uygularken duraklamakla ilgilidir. Diyelim ki kendinizi istemediğiniz şekilde davranırken buldunuz. Bu, kendinizi yakalamanın tam zamanı. Bir sonraki adım, kendinizi “bunu yapmak istiyorum” hissine maruz bırakmaktır. Bu tekniklere ek olarak gevşeme tekniklerini de kullanabilirsiniz.
Terapinin de sanalı bulunuyor
Sanal terapi, fobileri tedavi etmek için giderek daha fazla kullanılan bir terapidir. Sanal ortamda kişi kontrollü bir şekilde fobilere maruz kalmaktadır. Böylece fobisinin nesnesinin o kadar da korkutucu olmadığını öğrenir.
