Garfield'dan Çizmeli Kedi'ye, sarman kediler hepimizin sempatisini kazanan karakterler olmuştur. Peki, bu sevimli dostlarımıza o canlı, dikkat çekici turuncu rengi veren nedir? Japonya ve ABD'den bilim insanlarından oluşan bir ekip, uzun süredir merak edilen bu sorunun genetik yanıtını bulduğunu duyurdu.
Turuncu rengin genetik anahtarı: ARHGAP36 geni
Yapılan araştırmalara göre, sarman kedilerin o kendine has turuncu kürk renginin temelinde ARHGAP36 adlı bir gen yatıyor. Bilim insanları, bu genin yapısında bulunan küçük bir DNA parçasının sarman kedilerde eksik olduğunu tespit etti. Normalde bu DNA parçası, ARHGAP36 geninin aktivitesini baskılama görevi görüyor. Ancak bu parça eksik olduğunda, gen normalden çok daha aktif hale geliyor. Bu artan aktivite sonucunda da kedinin pigment üreten melanosit hücreleri, koyu renkler yerine daha açık olan, yani turuncu ve kızıl tonlardaki pigmentleri yoğun bir şekilde üretiyor.
Erkek sarmanlar neden daha fazla? X kromozomu faktörü
Sarman kedilerin büyük çoğunluğunun erkek olması sıkça gözlemlenen bir durumdur ve bu durumun bilimsel bir açıklaması var. Turuncu renk geni, cinsiyeti belirleyen X kromozomu üzerinde taşınıyor. Erkek kediler genetik olarak bir X ve bir Y (XY) kromozomuna sahiptir. Eğer erkek kedinin sahip olduğu tek X kromozomunda, turunculuğu sağlayan bu genetik yapı (yani DNA parçasının eksik olduğu ARHGAP36 geni) bulunuyorsa, kedi doğrudan sarman oluyor. Dişi kediler ise iki X (XX) kromozomuna sahiptir. Onların tamamen turuncu bir kürke sahip olabilmesi için her iki X kromozomunda da bu özelliğin bulunması gerekir ki bu daha düşük bir olasılıktır. Eğer dişi kedinin X kromozomlarından sadece birinde bu özellik varsa veya farklı renk genleri de etkileşim halindeyse, genellikle 'calico' (alaca) veya 'tortoiseshell' (kaplumbağa kabuğu) olarak adlandırılan çok renkli kürk desenleri ortaya çıkar.
