Mera ve sulak alanların bolluğu nedeniyle manda yetiştiriciliğinde ilk sıralarda yer alan Düzce'de, mandacılığın gelişimi ve yetiştiriciliğinin artması için 2011 yılında Bakanlıkça "Anadolu Manda Irkı Geliştirme" projesi hayata geçirildi.
Bu kapsamda 76 hektarlık Efteni Gölü sulak alanı projeye dahil edildi.
Bölgede hayvancılıkla uğraşan çiftçilere sağlanan yavru hayvan, maddi destek ve yem teşvikiyle 2020 yılına kadar hayvan sayısı yüzde 100'lük artış gösterdi.
Birçok ailenin manda sütü ve yoğurdu üreterek geçimini sağladığı bölgede, iklim değişikliğine bağlı 3 yıl art arda yaşanan sel ve taşkınlar mil taşınımına neden oldu.
"Mil kuraklığı" yaşanan bölgede bu yıl da yine iklim değişikliğine bağlı mera alanlarının daralması hayvan sayısının azalmasına yol açtı.
Hayvan popülasyonunun azalması üzerine Tarım ve Orman Bakanlığı, bölgede hayata geçirdiği çeşitli projelerle hayvan sayısını artırıp sektörü canlı tutmak için çalışma yapıyor.
"Meraların sel nedeniyle tahrip olması mandacılığın gelişmesini engelliyor"
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünün (TAGEM) "Halk Elinde Anadolu Mandasının Islahı" projesi sorumlusu ziraat mühendisi Murat Turan Küçük, TAGEM'in Düzce'de manda sayısının artırılması için çalışmalar yaptığını söyledi.
Manda popülasyonu ve yetiştiriciliğinin, son 2 yıldır ülke genelinde iklim değişikliğine bağlı kuraklık ve seller nedeniyle geriye gittiğini aktaran Küçük, "Projemiz başladığında ülkemizde 75-80 bin civarında manda vardı, 170-180 binlere ulaştık. Fakat son 2 yıldır çevresel ve ekonomik faktörler çerçevesinde manda sayımızda azalma var. Bölgemizdeki meraların sel nedeniyle tahrip olması mandacılığın gelişmesini engelliyor." dedi.
Küçük, manda yetiştiriciliğinin meraya dayalı olduğuna işaret ederek, "Mera alanlarının daralmasıyla manda sayıları azalıyor. Sektörün yürüyebilmesi için meraların ıslah edilmesi, yani hayvanlar için yararlı otların artırılması, çevre düzenlemelerinin yapılması ve su kanallarının açılması gerekiyor." diye konuştu.
TAGEM projesi kapsamında yetiştiricilere yönelik desteklerinin devam ettiğini dile getiren Küçük, "Projeye dahil olan çiftçi ve işletmelerde doğuran mandaya 4 bin lira, tekil hayvana 2 bin 500 lira, damızlık seçtiklerimize 3 bin 750 lira destek veriyoruz. Yetiştiricilerimiz bundan memnunlar ama meraların yetersiz olması nedeniyle işletmelerimiz küçülmeye gidiyor. Maliyetlerin yüksek olması manda sayısının da azalmasına neden oluyor. Sel doğal bir afet ama buna karşı önlemlerimizi alabiliriz." ifadelerini kullandı.
"Hayvanlarımızın yaşam alanlarının biraz daha açılmasını istiyoruz"
Düzce Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Cafer Çelik de bölgede yaklaşık 150 yıldır manda yetiştiriciliği yapıldığını söyledi.
Manda yetiştiricilerinin son yıllarda sıkıntı çekmeye başladığını, özellikle 2022 ve 2023 yıllarında yaşanan seller nedeniyle mera alanlarının daraldığını anlatan Çelik, "Hayvanlarımızın yaşam alanlarının biraz daha açılmasını istiyoruz." dedi.
Çelik, bu yönde ilgili kurumlarca çalışmaların yürütüldüğünü dile getirerek, sel felaketinin önüne geçilmesi için daha fazla önlem alınmasını istediklerini kaydetti.
Bölgede manda yetiştiriciliğinin dededen toruna sürdürüldüğüne değinen Çelik, genç neslin yaşanan sıkıntılar nedeniyle bu işi yapmak istemediğini sözlerine ekledi.
