Dardanel, 1984 yılında Niyazi Önen tarafından Çanakkale’de kurulan ve Türkiye'nin ilk konserve ton balığı üreticisi olan yerli bir gıda markasıdır. Bugün hem Türkiye pazarında hem de yurt dışında geniş bir ürün yelpazesi ile faaliyet göstermektedir. Özellikle ton balığı kategorisinde lider markalardan biri olarak tanınan Dardanel, son günlerde İsrail ile ilişkileri ve boykot çağrılarıyla gündeme gelmiştir.
Dardanel ve İsrail Arasındaki Ticari İlişki
Starkist Ürünlerinin Fason Üretimi
Dardanel’in İsrail'de satışa sunulan Starkist markalı ton balığı ürünlerini fason olarak ürettiği iddiaları, kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. Starkist, İsrail pazarında oldukça popüler bir marka olup, bu ürünlerin Çanakkale’deki Dardanel tesislerinde üretildiği ifade edilmektedir. Bu durum, şirketin İsrail pazarına dolaylı olarak hizmet verdiği şeklinde yorumlanmaktadır.
Kosher Sertifikası ve Denetimler
Bir diğer tartışmalı konu ise Dardanel’in Kosher (koşer) sertifikası alabilmek için İsrail'den gelen Yahudi hahamlar tarafından denetimlere tabi tutulmasıdır. İddialara göre her ay İsrail’den gelen iki haham, bir hafta boyunca fabrikada kalarak üretim süreçlerini denetlemekte ve kosher kurallarına uygunluk sağlamaktadır. Bu süreçte, üretimde kullanılan ekipmanlar özel sıcaklıkta yıkanmakta ve üretim hattı dini gerekliliklere göre düzenlenmektedir.
Bu durum, bazı çevreler tarafından İsrail’e özel üretim yapıldığı ve ticari ilişkilerin dini hassasiyet düzeyinde ilerlediği yönünde eleştirilere neden olmuştur.
Dardanel İsrail Malı mı?
Hayır, Dardanel İsrail malı değildir. Şirket, %100 Türk sermayesiyle kurulmuş olup merkezi Çanakkale’dedir. Ancak ürettiği bazı ürünlerin İsrail’e ihraç edilmesi ve bu ihracatların dini kurallara göre düzenlenmesi, markanın İsrail ile ticari ilişkiler içerisinde olduğunu göstermektedir.
Dardanel İsrail’i Destekliyor mu?
Bu soruya verilecek cevap yorumlara açıktır. Kosher sertifikası almak ve Starkist için fason üretim yapmak doğrudan finansal destek anlamına gelmese de, bazı tüketiciler bu ilişkileri İsrail’in ekonomik faaliyetlerine katkı olarak değerlendirmektedir. Özellikle 7 Ekim 2024 sonrası İsrail’in Filistin’e yönelik saldırıları devam ederken Dardanel’in İsrail’e ihracatını sürdürmesi, boykot çağrılarının yoğunlaşmasına neden olmuştur.
Dardanel Gerçekten Boykot Ediliyor mu?
Evet, bazı tüketici grupları Dardanel’i boykot etmektedir. Ancak bu boykot, resmi bir kurum tarafından ilan edilmiş bir yasak ya da yaptırım değildir. Tüketicilerin bireysel hassasiyetlerine bağlı olarak gelişen bir tepkidir. Dardanel, şu an resmi bir "yasaklı marka" olmamakla birlikte, vicdani boykot listelerinde yer almaktadır.
