Domestos, İngiltere-Hollanda ortaklığına sahip çok uluslu tüketim ürünleri devi Unilever'e ait bir markadır. Unilever, dünya genelinde gıda, kişisel bakım ve temizlik ürünleriyle bilinen devasa bir şirkettir. Bu şirketin ürünleri neredeyse her evde bir şekilde yer almaktadır. Ancak, Unilever'in yalnızca ticari değil, politik kararları ve iş ortaklıkları da son dönemde ciddi tartışmalara neden olmaktadır.
Domestos İsrail Malı Mı?
Domestos İsrail malı değildir. Ama boykot listesinde yer almakatadır. Türkiye’de satılan Domestos ürünlerinin çoğu, Unilever’in Türkiye’deki üretim tesislerinde üretilmektedir. Ürünlerin arka yüzündeki bilgilerde de genellikle “Türkiye’de üretilmiştir” ibaresi yer almaktadır.
Ancak burada dikkat çeken detay, ürünün hangi ülkede üretildiğinden çok, markanın ait olduğu şirketin küresel politikalarıdır. İşte tam bu noktada Unilever’in İsrail ile olan karmaşık ilişkileri devreye giriyor.
Unilever ve İsrail Arasındaki Tartışmalı Bağlantılar
Unilever, yalnızca Domestos’un değil; aynı zamanda Ben & Jerry’s, Lipton, Dove, OMO gibi birçok tanınmış markanın da sahibidir. 2021 yılında, Unilever bünyesindeki Ben & Jerry’s markası, işgal altındaki Filistin topraklarında ürün satışını durdurma kararı aldı. Bu karar dünya genelinde büyük yankı uyandırdı ve etik bir duruş olarak değerlendirildi.
Ancak Unilever, bu kararı kabul etmek yerine, Ben & Jerry’s’in İsrail’deki dağıtım haklarını Avi Zinger adlı bir iş insanına devretti. Bu hareket, Ben & Jerry’s’in kurumsal değerlerini ve etik tavrını bypass ederek ticari çıkarların politik duyarlılığın önüne geçtiğini gösterdi. Bu da, Unilever’in dolaylı yoldan İsrail işgaliyle ticari iş birliği yaptığı şeklinde yorumlandı.
Unilever’in ayrıca, İsrail’in en büyük gıda üreticilerinden biri olan Strauss Group ile de iş ortaklığı bulunduğu biliniyor. Strauss Group, İsrail ordusuna doğrudan destek veren şirketlerden biri olarak tanınıyor. Bu ortaklık da, Unilever’in İsrail’e olan dolaylı desteğini güçlendiren bir diğer unsur olarak öne çıkıyor.
Domestos Boykot Ediliyor Mu?
Evet, Domestos sosyal medyada ve bazı sivil toplum kuruluşları tarafından boykot edilmektedir. Bunun temel nedeni, doğrudan ürünün üretildiği yer değil, Domestos’un bağlı olduğu Unilever’in İsrail’le olan ticari ve politik ilişkileridir.
Özellikle 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze saldırılarının ardından, Türkiye’de ve birçok İslam ülkesinde tüketiciler, İsrail’i doğrudan ya da dolaylı yoldan destekleyen firmalara karşı ciddi bir boykot kampanyası başlatmıştır. Bu süreçte Domestos da boykot listelerinde yer almıştır.
Boykot kampanyalarında şu çağrılar yapılmaktadır:
Domestos ürünlerini satın almayın
Unilever markalarını tercih etmeyin
İsrail destekçisi şirketlere ekonomik katkı sağlamayın
Domestos’un Tartışmalı Reklam Kampanyası
Domestos, yakın zamanda yayımladığı “Mikroplara Yer Yok!” temalı reklam kampanyasıyla büyük bir tepki çekti. Reklamda kullanılan renklerin Filistin bayrağı renklerine benzemesi, yarasa figürlerinin tercih edilmesi ve “mikroplar yok edilecek” gibi ifadeler, kamuoyunda Filistin halkına yönelik sembolik bir aşağılama olarak algılandı.
Birçok kişi, bu reklamın bilinçli şekilde hazırlandığını ve Filistinlilere yönelik hakaret içerdiğini savundu. Sosyal medyada geniş yankı uyandıran bu kampanya, boykot çağrılarının şiddetlenmesine yol açtı. Domestos boykot listesinde yer almaktadır.
