Bilim insanları, insansız hava araçları (İHA) kullanarak kambur balinalar başta olmak üzere büyük deniz memelilerinin nefes püskürtüsünden (blow) örnek topladı. Steril petri kapları taşıyan dronlar, balinalar su yüzeyine çıkıp nefes verdiği anda oluşan damlacıkların üzerinden geçirilerek hayvana temas etmeden numune alınmasını sağladı. Araştırmacılar, bu yöntemle hayvanlara zarar vermeden ve stres oluşturmadan biyolojik örnek elde edildiğini, böylece balina sağlığının daha düzenli izlenebileceğini belirtti. King’s College London’dan Prof. Terry Dawson, tekniğin Arktik’te hızla değişen ekosistem koşullarında patojenlerin takip edilmesi açısından önemli bir eşik olduğunu ifade etti.
'Katil virüs' morbillivirus
Toplanan örneklerin analizinde, dünya genelinde balina ve yunuslarda kitlesel ölümler ve toplu karaya vurma vakalarıyla ilişkilendirilen “setase morbillivirus” izine rastlandı. Araştırmacılar, virüsün Arktik Dairesi’nin kuzeyinde dolaşımda olduğunun bu çalışma ile ilk kez doğrulandığını kaydetti. Uzmanlara göre morbillivirus; yüksek bulaşıcılık gösterebiliyor, farklı deniz memelileri arasında türler arası geçiş yapabiliyor ve uygun koşullarda toplu ölümlere yol açabilecek bir risk taşıyor.
Norveç’teki Nord Üniversitesi’nden Helena Costa ise yaklaşımın, okyanus yaşamını tehdit eden unsurları yayılmadan önce tespit etmeyi amaçlayan bir “erken uyarı” niteliğinde olduğunu belirtti. Ekip, iklim değişikliği gibi çevresel stres faktörlerinin balina sağlığını nasıl etkilediğini anlamak için bu uzaktan izleme yöntemini uzun vadeli bir izleme sistemine dönüştürmeyi hedefliyor.
Çalışma, İngiltere ve Norveç’ten üniversitelerin ortaklığıyla yürütüldü ve BMC Veterinary Research dergisinde yayımlandı.
