E1 Projesi Uluslararası Hukuk Tartışmasını Alevlendirdi
İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in duyurduğu “E1” yerleşim planı, Ma’ale Adumim yerleşimini Batı Kudüs’e bağlayarak Doğu Kudüs ile Batı Şeria arasındaki kara bağlantısını koparmayı hedefliyor.
12 bin dönümlük Filistin toprağında 4 binden fazla konut ve otel inşasını içeren proje, 5 binden fazla Filistinlinin yerinden edilmesine neden olabilir.
Uzmanlara göre bu adım, Batı Şeria’nın kuzey ve güney bölgeleri arasındaki ulaşımı fiilen keserek iki devletli çözüm ihtimalini ortadan kaldırabilir.
Avrupa Birliği ve Bm'den Açık Uyarı: “Uygulanması Uluslararası Hukuku İhlal Eder”
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, planın uluslararası hukuku ihlal ettiğini ve iki devletli çözüm ihtimalini zayıflattığını belirtti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise yasa dışı yerleşimlerin “işgali pekiştireceğini, gerilimi artıracağını ve Filistin devletinin yaşayabilirliğini ciddi şekilde tehlikeye atacağını” ifade etti.
Katar ve Mısır: “Meşruiyete Aykırı”
Katar, planı “uluslararası kararların ihlali” olarak tanımlarken; Mısır, İsrail’in demografik yapıyı değiştirme çabasının barışı tehdit ettiğini açıkladı.
Ürdün ve Yemen: “Radikal ve Irkçı Söylem”
Ürdün, planı kesin bir dille reddettiğini, bunun Filistin halkının bağımsız devlet hakkına saldırı olduğunu söyledi. Yemen ise İsrail’in politikalarını “uluslararası topluma meydan okuma” olarak nitelendirdi.
İran ve Umman: “Bölge Güvenliğine Tehdit”
İran, Netanyahu’nun “Büyük İsrail” vizyonunu “faşist bir niyet” olarak tanımlarken; Umman, planın düşmanlığı körükleyeceğini belirtti.
Suudi Arabistan ve İİT: “Yayılmacı Politika”
Suudi Arabistan, projenin iki devletli çözüm ihtimalini yok edeceğini söyledi. İİT ise uluslararası topluma İsrail’e yaptırım çağrısı yaptı.
İslam İşbirliği Teşkilatı’ndan Yaptırım Çağrısı
İİT, E1 planının iki devletli çözümü ortadan kaldıracağını söyleyerek, uluslararası topluma İsrail’e karşı net ve kararlı yaptırım uygulama çağrısında bulundu. Teşkilat, yerleşim faaliyetlerini “sistematik suç” olarak nitelendirdi.
20 Ağustos’ta Kritik Toplantı
İsrail Sivil İdare Birimi Yüksek Planlama Kurulu’nun 20 Ağustos’ta toplanarak 3 bin 401 konutluk projeye nihai onay vermesi bekleniyor. Uzmanlar, planın onaylanması halinde yalnızca Filistin toprak bütünlüğünün değil, bölgedeki kırılgan güvenlik dengesinin de geri dönülmez biçimde zarar göreceği uyarısında bulunuyor.
