ABD’nin Kaliforniya eyaletinde etkili olan yıkıcı yangınlarla mücadele devam ederken, Los Angeles’ta alevleri durdurmak için kullanılan parlak pembe ve kırmızı toz dikkat çekiyor. Yangın geciktirici olarak adlandırılan bu madde, alevlerin yayılmasını önlemek için geniş alanlara püskürtülüyor ve artık çatıları, yolları ve hatta arabaları kaplamış durumda.
Yangın Geciktiricinin Formülü Nedir?
Kullanılan bu yangın yavaşlatıcı madde, Phos-Chek adı verilen özel bir ürün. İlk olarak 1963 yılında kullanılmaya başlanan bu madde, ABD Orman Hizmetleri tarafından dünya genelinde orman yangınlarına karşı kullanılan en etkili araçlardan biri olarak biliniyor. Ancak ürünün tam formülü kamuya açıklanmıyor. Önceki raporlara göre, Phos-Chek’in yüzde 80’i su, yüzde 14’ü gübre tipi tuzlar ve yüzde 6’sı ise renklendiriciler ile korozyon önleyici maddelerden oluşuyor.
Phos-Chek’in parlak rengi ise tamamen işlevsel bir amaca hizmet ediyor. Pilotlar ve itfaiyeciler, bu renk sayesinde yangının hangi bölgelere püskürtüldüğünü net bir şekilde görebiliyor. Ancak bu renk, birkaç gün içinde güneş ışığına maruz kaldıktan sonra toprak tonlarına dönüşüyor.
Yangınlarla Mücadelede Nasıl Kullanılıyor?
Yangın geciktirici, genellikle yangın çevresindeki bitki örtüsüne ve yüksek risk taşıyan alanlara püskürtülüyor. Bu yöntemle alevlerin bu bölgelere yayılması engelleniyor. ABD Orman Hizmetleri’ne göre, geciktirici madde üç temel şekilde çalışıyor:
- Alevlerin yayılma hızını yavaşlatıyor.
- Yanıcı maddeleri soğutuyor ve oksijensiz bırakıyor.
- İnorganik tuzlar, yanıcı maddelerin yakılma şeklini değiştirerek yanmayı zorlaştırıyor.
Çevresel Etkiler ve Tartışmalar
Phos-Chek, etkili bir yangın geciktirici olsa da, çevresel etkileri yıllardır tartışma konusu olmaya devam ediyor. 2022 yılında ABD Orman Hizmetleri Çalışanları Çevresel Etik Derneği (FSEEE), bu kimyasal maddenin balık popülasyonuna zarar verdiğini ve etkisinin sınırlı olduğunu öne sürerek dava açtı. Ayrıca, ülkenin temiz su yasalarının ihlal edildiği iddia edildi.
Mahkeme, Orman Hizmetleri’nin ABD Çevre Koruma Ajansı’ndan (EPA) izin alana kadar bu kimyasalı kullanmaya devam etmesine izin verdi. Ancak çevresel hassasiyetlerin arttığı bir dönemde, daha az zararlı alternatiflerin geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
Daha Az Zararlı Formüller Geliştirildi
Çevresel etkileri azaltmak adına ABD Orman Hizmetleri, Phos-Chek LC95 formülünü kullanmayı bırakarak yerine MVP-Fx adlı daha çevre dostu bir formülü tercih etti. Bu yeni formül, vahşi yaşam ve çevre üzerinde daha az zararlı bir etkiye sahip. Bunun yanı sıra, su yolları ve nesli tükenmekte olan türlerin yaşam alanları gibi hassas bölgelerde yangın geciktirici kullanımı yasaklandı. Ancak, insan hayatının ya da kamu güvenliğinin tehdit altında olduğu durumlarda bu yasağa istisnalar tanınıyor.
Los Angeles’taki Yangınların Kontrol Altına Alınması İçin Kritik Bir Araç
Los Angeles bölgesinde kullanılan tonlarca pembe toz, yangınların kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynuyor. Bu dikkat çekici madde sayesinde, ekipler yangınların yerleşim alanlarına ve kritik noktalara ulaşmasını büyük ölçüde engelleyebiliyor. Ancak çevresel etkileri ve kullanımına yönelik tartışmalar, bu kimyasalın gelecekteki kullanımını şekillendirecek gibi görünüyor.
