polonya cumhurbaşkanı karol nawrocki oldu
Polonya’da dün gerçekleştirilen ikinci tur cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ipi göğüsleyen taraf muhafazakâr aday Karol Nawrocki oldu. Resmi olmayan sonuçlara göre, oyların %50,89’unu alan Nawrocki, %49,11 oyda kalan liberal ve AB yanlısı Varşova Belediye Başkanı Rafal Trzaskowski’ye karşı zafer elde etti. Seçimlerin kesin sonucu ise bugün açıklanacak.
Seçim kampanyası boyunca yalnızca iki adayın rekabeti değil, Polonya’nın Avrupa Birliği ile ilişkileri, ülkenin gelecekteki yönü ve ABD’de Donald Trump’ın olası ikinci başkanlık döneminin etkileri de tartışma konusu oldu.
ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz ay Nawrocki’yi Beyaz Saray’da ağırlayarak desteğini açıkça ortaya koymuş, ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem de Polonya halkına “Trump ile uyum içinde çalışacak bir lider” vurgusuyla Nawrocki’ye destek çağrısı yapmıştı.
muhafazakar seçmen nawrocki'yi tercih etti
Seçim gecesi Trzaskowski ilk etapta zafer ilan etse de, oy sayımı ilerledikçe üstünlük Nawrocki lehine döndü. İlk turda Trzaskowski %31,4 oy oranı ile önde çıkarken, Nawrocki %29,5 oy almıştı. Ancak aşırı sağ partilerin seçmenleri ikinci turda büyük ölçüde Nawrocki’yi tercih etti ve seçim dengesi değişti.
makamlar arası zıtlık sorunu
Her ne kadar Polonya’da cumhurbaşkanlığı görevi sembolik ağırlıklı olsa da, yasaları veto etme ve dış politikada etkin rol oynama yetkileri mevcut. Washington Post’un analizine göre, seçim sonucu Başbakan Donald Tusk liderliğindeki merkezci hükümetin geleceğini de etkileyebilir. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nin Varşova Ofisi Direktörü Piotr Buras, “Cumhurbaşkanının desteği olmazsa hükümet erken seçime zorlanabilir” yorumunu yaptı.
muhafazakar adayın seçilmesi ne gibi sonuçlar doğurur?
Karol Nawrocki, seçim sürecinde daha milliyetçi ve Avrupa Birliği’ne eleştirel yaklaşan “Önce Polonya” söylemiyle dikkat çekti. Ayrıca Ukrayna’nın NATO üyeliğine karşı olduğunu beyan eden bir taahhütname de imzaladı. Ancak sert Rusya karşıtı tutumuyla Avrupa’daki bazı sağcı liderlerden farklı bir çizgi izliyor.
Öte yandan, rakibi Rafal Trzaskowski kadın hakları, hukukun üstünlüğü ve LGBTQ+ bireylerin haklarının korunması gibi sosyal konuları savunan bir kampanya yürüttü. 2020 yılında da cumhurbaşkanlığı yarışına giren Trzaskowski, mevcut Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’ya karşı seçimi kaybetmişti.
genç seçmenlerin katılımı dikkat çekti
Seçim aynı zamanda Polonya’daki kuşaklar arası siyasi eğilimleri de gözler önüne serdi. Genç seçmenler büyük oranda Trzaskowski’yi desteklerken, 60 yaş ve üzerindeki seçmenlerin çoğunluğu Nawrocki’ye yöneldi. AB’nin çevre düzenlemeleri ve sınır politikalarına yönelik eleştiriler, özellikle daha muhafazakâr seçmen kitlesi arasında yankı buldu.
toplumun kutuplaşma riski
Uzmanlara göre seçim sonucu oldukça yakın gerçekleştiği için, kaybeden tarafın meşruiyet tartışmalarına zemin hazırlama ihtimali bulunuyor. Sussex Üniversitesi’nden Polonya uzmanı Aleks Szczerbiak, “Polonya son derece kutuplaşmış durumda. Bu kadar çekişmeli bir seçimin ardından sonuçların sorgulanması riski yüksek” değerlendirmesini yaptı.
Polonya’nın yeni dönemde nasıl bir yol haritası izleyeceği ve bu seçim sonucunun Avrupa ile ilişkilerine nasıl yansıyacağı ise önümüzdeki günlerde netleşecek.
