17 Maddelik Barış Anlaşması Yayınlandı
8 Ağustos 2025’te ABD’nin başkenti Washington DC, Güney Kafkasya’da onlarca yıldır süren çatışma sürecinin sona erdirilmesi yolunda tarihi bir adımın atıldığı yer oldu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın ev sahipliğinde gerçekleşen üçlü zirvede, iki ülkenin dışişleri bakanları tarafından “Azerbaycan ile Ermenistan Arasında Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Tesisi Hakkında Anlaşma” paraflandı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, 17 maddeden oluşan bu anlaşma metnini kamuoyuna açıkladı. Metin, karşılıklı egemenlik tanınmasından sınırların belirlenmesine, güvenlik iş birliğinden geçmiş davaların kapatılmasına kadar çok geniş bir çerçeveyi kapsıyor.
Anlaşmanın Tam Metni
Madde 1: Taraflar, eski SSCB sınırlarının uluslararası toplum tarafından tanınan bağımsız devlet sınırları olduğunu teyit ederek, birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü, uluslararası sınırlarının dokunulmazlığını ve siyasi bağımsızlığını tanır ve saygı göstereceklerdir.
Madde 2: Taraflar, birbirlerine karşı toprak talebinde bulunmayacaklarını ve gelecekte de bulunmayacaklarını teyit eder; diğer tarafın toprak bütünlüğünü veya siyasi birliğini bozacak eylemleri engelleyeceklerdir.
Madde 3: Taraflar, birbirlerine karşı güç kullanmaktan veya güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınacak; kendi topraklarının üçüncü tarafça saldırı amacıyla kullanılmasına izin vermeyeceklerdir.
Madde 4: Taraflar, birbirlerinin iç işlerine müdahale etmeyecektir.
Madde 5: Onay belgelerinin karşılıklı iletilmesinden sonra belirlenen süre içinde diplomatik ilişkiler tesis edilecektir.
Madde 6: Taraflar, sınırların belirlenmesi için ilgili komisyonlar aracılığıyla görüşmeler yürütecektir.
Madde 7: Karşılıklı sınıra üçüncü taraf kuvvetleri konuşlandırılmayacak; sınır güvenliği için ortak önlemler alınacaktır.
Madde 8: Taraflar, terörizm, aşırılıkçılık, ayrımcılık ve hoşgörüsüzlüğün tüm biçimlerini kınayacak ve bunlarla mücadele edecektir.
Madde 9: Kayıp ve zorla kaybettirilen kişilerin akıbeti açıklığa kavuşturulacak, kalıntılar aranacak ve iade edilecektir.
Madde 10: Ekonomi, ulaşım, çevre, insani ve kültürel alanlarda iş birliği yapılabilecektir.
Madde 11: Anlaşma, tarafların mevcut uluslararası yükümlülüklerine aykırı olmayacaktır.
Madde 12: Taraflar, iç hukuklarını gerekçe göstererek anlaşmayı uygulamaktan kaçınmayacak; yürürlüğe girene kadar amacına zarar verecek faaliyetlerden uzak duracaktır.
Madde 13: Anlaşmanın uygulanmasını denetlemek için ikili bir komisyon kurulacaktır.
Madde 14: Anlaşmazlıklar öncelikle doğrudan istişare ile, sonuç alınmazsa barışçıl yollarla çözülecektir.
Madde 15: Anlaşma öncesindeki tüm devletlerarası iddia, şikayet, itiraz, talep ve davalar bir ay içinde geri çekilecektir.
Madde 16: Anlaşma, tarafların iç prosedürleri tamamlaması sonrası yürürlüğe girecek ve BM’ye tescil edilecektir.
Madde 17: Anlaşma Azerbaycan, Ermenice ve İngilizce dillerinde hazırlanmıştır; yorum farkında İngilizce metin esas alınacaktır.
AGİT Minsk Süreci’nin Sona Erdirilmesi
Anlaşmanın ardından Azerbaycan ve Ermenistan, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Süreci ve ilgili yapıların kapatılması için AGİT Dönem Başkanı’na ortak başvuru yaptı. Karar taslağı üye devletlere iletildi ve sürecin desteklenmesi çağrısında bulunuldu.
