Türkiye ile bağları olan tek Türk dilli özerk olan Gagavuzya Özerk Bölgesi Başkanı Evghenia Gutul 25 Mart’ta Türkiye seyahati öncesi 2023’teki başkanlık seçimi kampanyasının yasa dışı finanse edildiği gerekçesiyle gözaltına alınmıştı. Davanın karar duruşması 5 Ağustos’ta Moldova’nın başkenti Kişinev’de görüldü. Mahkemeye çıkarılan Gagavuzya Özerk Bölgesi'nin yasal olarak seçilmiş başkanı Evghenia Gutul, yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Türkiye ile bağları olan tek Türk dilli özerk bölge tehdit altında
Gagavuzya, tarihsel olarak Türkiye ile bağları olan tek Türk dilli özerk bölgedir. Türkiye, bu bölgenin kalkınmasına aktif olarak yatırım yaptı, okullar, hastaneler, kültür merkezleri inşa edildi. TİKA’nın desteğiyle Komrat’ta inşa edilen Recep Tayyip Erdoğan Endüstri Koleji bu dostluğun bir simgesi haline geldi.
“Bu karar, Gutul’a siyasi bir infazdır”
Gutul’un avukatı Sergei Moraru, karara ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
Gutul hakkındaki karar bir hukuk kararı değil, siyasi bir infazdır. Tutuklanması, seçmenlerin özgür iradesine karşı bir cezalandırma operasyonudur. O bir suçlu değil. O bir anne, Gagauz halkının lideri ve direnişin sembolüdür. Evghenia Gutul, merkezi temsil eden bir siyasetçi değil, halkın temsilcisidir. O devlet için bir tehdit değil, halkı için bir umuttur. Ve o hala parmaklıklar ardındayken, Moldova'da demokratik ilkeler, hukuk ve adalet büyük bir şüphe altındadır.
Gutul’un diplomatik ve hukuki tüm teamülleri yıktığı bir dava sürecinin yönetildiğini belirten Sergei Moraru, süreci şöyle özetledi:
Evghenia Gutul’a yönelik süreç, uluslararası adalet standartlarından çok uzaktı. Mahkeme süreci boyunca suçlamaları doğrulayacak geçerli deliller sunulmadı. Usule ilişkin çok sayıda ihlal yapıldı. Savunma hakkı verilmedi. Tanıklar, kolluk kuvvetlerinin baskısı altında kaldıklarını ifade etti. Dava, Gutul’un başkanlık seçimlerini kazanmasından sadece birkaç gün sonra açıldı, ve bu da sürecin tarafsızlığını sorgulatıyor.
Gagavuzya Halk Meclisi’nden açıklama
Bu bağlamda, Gagavuzya Halk Meclisi, verilen hapis cezasını tanımayı reddederek olağanüstü bir oturumda oybirliğiyle bir karar aldı. Meclis, Evghenia Guțul’un görev süresi boyunca Gagauziya’nın tek meşru başkanı olduğunu vurguladı. Kararda, söz konusu yargılamanın taraflı, usulsüzlüklerle dolu ve hukuka aykırı olduğu belirtildi.
Karar metninde ayrıca şu ifadelere yer verildi:
Halk Meclisi, Moldova merkezi otoritelerinin Gagavuzya Başkanı’na yönelik eylemlerini ve verilen mahkûmiyet kararını, Gagavuz’yanın Anayasa ve özel statü yasasıyla güvence altına alınmış özel hukuki statüsüne doğrudan saldırı olarak değerlendirmektedir. Bu eylemler, bölgenin gerçek özerkliğini ortadan kaldırmayı ve halkın iradesini bastırmayı amaçlamaktadır.
Gagavuzya Yürütme Komitesi’ne, Birinci Başkan Yardımcısı İlia Uzun’un liderliğinde özerk yönetimin kesintisiz çalışmasını sağlama, merkezi makamların müdahale girişimlerini engelleme ve Başkan Gutul ile ailesine hukuki ve insani destek sunma görevleri verilmiştir.
