Kayıp Maddenin Sırrı Çözülüyor: Evrenin Görünür Maddesinin Yarısı Dev Hidrojen Bulutlarında Saklı Olabilir
Bilim insanları, evrendeki görünür maddenin neden yalnızca yarısının gözlemlenebildiği sorusuna yanıt bulmaya bir adım daha yaklaştı. Yeni araştırmalar, bu maddenin devasa, iyonize hidrojen bulutlarında gizlendiğini ortaya koydu.
Evrendeki Kayıp Baryonik Maddenin Peşinde
Evrenin %5’ini oluşturan baryonik madde; yani yıldızlar, gezegenler ve canlıları meydana getiren doğal madde, uzun süredir hesaplanan miktarla gözlemlenebilen miktar arasında tutarsızlık gösteriyordu. Yeni bir uluslararası araştırma, görünür maddenin eksik kalan kısmının, galaksileri çevreleyen ve “hidrojen haleleri” olarak adlandırılan yapılar içinde saklandığını ortaya çıkardı.
Zayıf Sinyaller Güçlü Yöntemle Tespit Edildi
Araştırma, kozmik mikrodalga arka planı üzerinde çalışan bilim insanlarının, "yığma" (stacking) yöntemiyle milyonlarca galaksiden gelen verileri üst üste bindirmesi sayesinde mümkün oldu.
Bu teknik, kinematik Sunyaev-Zel’dovich etkisi yoluyla iyonize gazın arka plan ışığında yarattığı küçük değişimleri algılamayı sağladı. Gökbilimciler, böylece daha önce gözlemlenemeyen kadar zayıf sinyalleri tespit etmeyi başardı.
Milyarlarca Yıl Uzaklıktaki Galaksilerde Gizli Gazlar
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den gökbilimci Boryana Hadzhyska, keşfi şu sözlerle değerlendirdi:
“Galaksiden uzaklaştıkça, evrendeki kayıp gazı geri kazanabileceğimize inanıyoruz.”
Araştırmacılar, Samanyolu’ndan 8 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir bölgede yer alan bir milyondan fazla kırmızı galaksiden gelen verileri analiz etti. Ortaya çıkan bulgular, hidrojen halelerinin sanılandan çok daha büyük olduğunu ve mevcut teleskoplarla doğrudan gözlemlenemeyecek kadar yaygın bir yapıya sahip olduğunu gösterdi.
Kara Delikler ve Gaz Dinamikleri: Yeni Sorular Doğuyor
Bu keşif yalnızca baryonik madde bulmacasını çözmekle kalmıyor, aynı zamanda galaksilerin merkezindeki dev kara deliklerin bu gazları nasıl uzaya fırlattığına dair yeni sorular da gündeme getiriyor. Bilim insanları, bu süreçlerin yıldız oluşumunu yavaşlatabileceği ya da tamamen durdurabileceği görüşünde.
Kozmik Yapının Anlaşılmasında Yeni Bir Dönem
Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı’ndan kozmolog Simone Ferraro, çalışmanın evrene dair temel anlayışımızı güçlendirdiğini vurguluyor:
“Ölçümlerimiz, kayıp gazın tamamını bulduğumuz fikriyle tamamen örtüşüyor.”
Araştırma ekibi, bu gazların karanlık maddeyle olan ilişkisini de daha iyi anlamak için çalışmanın genişletileceğini belirtiyor. Bulgular, hem kozmolojik modellemelerin doğruluğunu artıracak hem de galaksi evrimine dair yeni teorilerin önünü açacak.
