2 Haziran Cumartesi günü Liseye Giriş Sınavı yapılacak. Binlerce öğrenci ve veli heyecanla o günü bekliyor. Buraya kadar her şey güzel ancak bu heyecan git gide kaygıya dönüşüyorsa ozaman sınavı kazanmayı unutun. Kaygıyla başa çıkıp onu kontrol altında tutmak ve sınavdaki sorulara odaklanmak en doğrusu olacaktır. Acıbadem Altunizade Hastanesi’nden Uzman Psikolog Betül Küçükardalı sınav kaygısıyla başa çıkmanın yollarını anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Belirtileri neler?
Küçükardalı, sınav kaygısının bazı kişilerde kalp çarpıntısı, zihin bulanıklığı, terleme, iştahsızlık ya da aşırı yeme, tedirginlik, bulantı, dikkat ve odaklanmada bozulma, uyku problemleri, çalışmaya karşı isteksizlik, özgüvende azalma, yetersizlik hissetme gibi belirtilerle kendini gösterdiğini belirterek, performansta belirgin bir düşüşe yol açabileceğini söylüyor. Özellikle sınavdan önceki günün; kişinin kendisiyle yüzleşeceği, hesaplaşacağı gün değil, çabaları için kendisine teşekkür edeceği, bedenini ve zihnini dinlendireceği gün olduğunu vurgulayan Küçükardalı “Sınav kaygısı yaşayan çocukların çevrelerinden ve ebeveynlerinden destek alması önemli. Bunun göstermelik ya da sözde olmaması gerekir. Gerçekten çocuğun yapamadıklarından ziyade, yapabildiklerine odaklanılması ve çabasının takdir edilmesi yalnız kaygısını azaltmakla kalmaz, özgüveninin gelişmesini destekler” diyor.
Gerçekçi olmayan düşünceler
Bazı öğrenciler “Sınava hazır değilim”, “Bu sınavda başarılı olamayacağım”, “Sınav kötü geçecek” gibi gerçekçi olmayan inançlara kapılabiliyor. Oysa sınav kaygısıyla başa çıkmanın en önemli aşamasının, bu düşünce ve inanışları sorgulamak ve yeniden değerlendirmek olduğunu belirten Küçükardalı, bunların yanı sıra nefes alma, gevşeme egzersizleri, düşünce durdurma ya da dikkati başka yöne odaklama tekniklerinin de sınav kaygısı ile başa çıkmada etkili yöntemler olduğunu söylüyor.
Beslenme ve uyku saatlerine dikkat etmek de çok önemli faktörler arasında yer alıyor. Uyku ve beslenme ihtiyacı kişiden kişiye farklılık gösterse de, olması gerekenden uzun ya da az uyunduğunda veya olması gerekenden fazla veya az yemek yenildiğinde bedensel ve zihinsel olarak oluşacak alarm modu, kaygıyı da artırıyor. Bu nedenle sınava az bir zaman kala beslenmenize, çalışma alışkanlıklarınıza ve uyku-
nuza çok dikkat edin.
Her şeyin yolunda olduğunu düşünün
Aşırı stres anlarında beyin kortizol salınımını artırıyor; bu hormon da zihni bulanıklaştırıp mantıklı kararlar ve tepkiler üretmeyi engelliyor. Çünkü stres altında beden alarm moduna geçerek ‘savaş, kaç veya don’ tepkilerinden birini vermeye eğilimli hale geliyor. Yoğun sınav kaygısı yaşıyorsanız öncelikle bu üçünden hangi tepkiyi daha sıklıkla verme eğiliminde olduğunuzu düşünün. Bir daha bu kaygıyı yaşamaya başladığınızda; bedeninizin yoğun stres altında alarm moduna geçtiğini hatırlayın ve bedeninize “Her şeyin yolunda olduğunu, önemli olanın mükemmel olmak değil elinden geleni yapmak" olduğunu hatırlatıp, rahatlama teknikleriyle bedeni alarm modundan çıkarın.
1 gün önce şu cümleleri söyleyin
Uzman Psikolog Küçükardalı sınavdan bir gün önce öğrencilerin kendilerine hatırlatmalarını istediği konuyu şöyle özetledi: İyisiyle kötüsüyle uzun ve zorlu bir hazırlık sürecini, kendimce elimden geleni yaparak geride bıraktım. Hayatta mükemmel diye bir şey yok. Sınavlar benim kim ve nasıl biri olduğumu belirlemiyor, sadece ve sadece benim o andaki bilgi düzeyimi ölçüyor. Ben zamanla, çalıştıkça daha bilgili, donanımlı olacağım, gelişeceğim, bunu biliyorum. Bu sınavda bildiklerimi olduğu gibi yansıtacağıma inanıyorum.
BARBAROS ÖZÇELİK
Yıl içinde ne kadar ders çalışırsanız çalışın sınav günü ‘sınav kaygısı’na düşerseniz kaybedebilirsiniz. Acıbadem Altunizade Hastanesi’nden Uzman Psikolog Betül Küçükardalı, sınav kaygısıyla başa çıkmanın yollarını anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
