İstanbul Sanayi Odası'nın Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasında bu yıl da zirvede Tüpraş var. 651,6 milyar lira ciroyla listede birinci olan Tüpraş'ı Ford Otomotiv ve Star Rafineri takip etti. Ancak sanayi sektörü 2024'ü zor geçirdi. Peki hangi şirketler ilk 10'da? Sanayiciler neden zorlanıyor?
ZİRVEDE YİNE TÜPRAŞ
Tüpraş uzun yıllardır olduğu gibi 2024'te de zirvede yer aldı. 651,6 milyar lira üretimden satış cirosuyla birinci olan Tüpraş'ın liderliği sürüyor.
İkinci sırada 356 milyar lira ile Ford Otomotiv Sanayi var. Üçüncü sırada ise 201,6 milyar lira ile Star Rafineri yer alıyor. İlk üç sıralama geçen yılla aynı kaldı.
İLK 10'DA KİMLER VAR?
İSO 500'ün ilk 10'unda 2024'te iki yeni şirket yer aldı. İskenderun Demir Çelik ve Hyundai Motor Türkiye Otomotiv ilk 10'a yükselmeyi başardı.
Geçen yıl ilk 10'da olmayan bu iki şirket 2024'te önemli atılım gerçekleştirdi. Bu da sektörde rekabetin ne kadar yoğun olduğunu gösteriyor.
SANAYİCİLER ZOR DÖNEM GEÇİRDİ
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan'ın açıklamasına göre 2024 sanayi için zor geçti. Üç temel veride tarihi olumsuz sonuçlar ortaya çıktı.
Birincisi İSO 500'ün üretimden net satışları üç yıldır reel olarak geriliyor. İkincisi sanayici kazandığı paranın neredeyse tamamını finansman giderlerine ayırmak zorunda kaldı.
KARLILIK DÜŞTÜ
Üçüncü olumsuzluk ise karlılık rasyolarında yaşandı. Faaliyet karlılığı 2014-2023 döneminde yüzde 10,4 iken 2024'te yüzde 6,2'ye geriledi.
Satış karlılığı da geçen 10 yılda ortalama yüzde 7,1 seviyesindeyken 2024'te yüzde 2,6'ya düştü. Bu veriler sanayi sektörünün durumunu net şekilde gösteriyor.
2030 STRATEJİSİ UMUT VERİYOR
Bahçıvan, Cumhurbaşkanlığı'nın açıkladığı 2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi'nin umut verici olduğunu belirtti. Yüksek teknoloji, dijital ekonomi ve yeşil dönüşüm hedefleri sanayinin ihtiyacı olan vizyon olarak görülüyor.
Sanayi sektörünün teknolojiye dayalı nitelikli üretime odaklanması gerektiği vurgulandı. Küresel gerilimlerin arttığı dönemde gelişmiş sanayi altyapısının hayati önem taşıdığı ifade edildi.
İSO 500 Tam Listesi - İlk 50 Firma
| Sıra | Şirket Adı | Satış (Milyar TL) |
|---|---|---|
| 1 | TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. | 651,6 |
| 2 | Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. | 356,0 |
| 3 | Star Rafineri A.Ş. | 201,6 |
| 4 | Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. | 169,0 |
| 5 | İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş. | 166,6 |
| 6 | Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. | 159,4 |
| 7 | Arçelik A.Ş. | 133,3 |
| 8 | İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. | 110,0 |
| 9 | Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. | 103,7 |
| 10 | Hyundai Motor Türkiye Otomotiv A.Ş. | 103,0 |
| 11 | TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. | 98,1 |
| 12 | Mercedes-Benz Türk A.Ş. | 93,2 |
| 13 | EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. | 90,7 |
| 14 | Çolakoğlu Metalurji A.Ş. | 88,4 |
| 15 | Tosyalı Demir Çelik Sanayi A.Ş. | 85,8 |
| 16 | Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı | 82,5 |
| 17 | Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş. | 78,6 |
| 18 | Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş. | 77,6 |
| 19 | Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. | 72,8 |
| 20 | Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. | 72,5 |
| 21 | İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş. | 72,5 |
| 22 | BSH Ev Aletleri San. ve Tic. A.Ş. | 69,6 |
| 23 | TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. | 65,9 |
| 24 | Aygaz A.Ş. | 57,0 |
| 25 | Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 55,2 |
| 26 | Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş. | 54,6 |
| 27 | Unilever San. ve Tic. T.A.Ş. | 48,9 |
| 28 | KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. | 47,6 |
| 29 | PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. | 47,2 |
| 30 | Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. | 46,8 |
| 31 | Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş. | 45,4 |
| 32 | Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü | 44,7 |
| 33 | Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş. | 44,5 |
| 34 | Bosch San. ve Tic. A.Ş. | 43,1 |
| 35 | ROKETSAN Roket San. ve Tic. A.Ş. | 42,8 |
| 36 | Sasa Polyester Sanayi A.Ş. | 42,4 |
| 37 | Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu San. ve Tic. A.Ş. | 41,1 |
| 38 | Borsan Birleşik Boru San. Tic. A.Ş. | 39,9 |
| 39 | Coca-Cola İçecek A.Ş. | 39,5 |
| 40 | Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş. | 38,4 |
| 41 | Koton Mağazacılık Tekstil San. ve Tic. A.Ş. | 37,8 |
| 42 | MMK Atakaş Metalurji San. ve Tic. A.Ş. | 37,4 |
| 43 | Norm Çimento San. ve Tic. A.Ş. | 36,5 |
| 44 | Ülker Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 36,3 |
| 45 | Nemrut Bay Madencilik San. ve Tic. A.Ş. | 35,7 |
| 46 | HAVELSAN Hava Elektronik Sanayi ve Tic. A.Ş. | 35,1 |
| 47 | Ak-Kim Kimya San. ve Tic. A.Ş. | 34,6 |
| 48 | İhlas Ev Aletleri İmalat San. ve Tic. A.Ş. | 34,1 |
| 49 | Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş. | 33,9 |
| 50 | TDI Türkiye Değirmencilik San. A.Ş. | 33,5 |
