Türkiye’nin dört bir yanında etkili olan zirai don felaketi, başta kayısı, elma, ceviz, üzüm, fındık ve dut olmak üzere birçok stratejik tarım ürününde büyük kayıplara yol açtı. Özellikle Malatya, Karaman, Elazığ, Manisa, Sivas, Çorum, Sakarya ve Tunceli’de üreticiler ciddi zararlarla karşı karşıya kaldı.
Malatya’da Dünya Kuru Kayısı Üretimi Tehlikede
Dünya kuru kayısı üretiminin %85’ini karşılayan Malatya, adeta felaketi yaşadı. Kar yağışı sonrası etkili olan don, milyonlarca kayısı ağacını etkiledi. MTB Başkanı Ramazan Özcan, “500 milyon dolar gelir elde ettiğimiz kayısıda büyük kayıp yaşadık” diyerek zararın büyüklüğünü gözler önüne serdi.
MTSO Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu ise, “Bu, 6 Şubat depreminden sonra Malatya’nın yaşadığı ikinci büyük afettir. Malatya genel hayatı etkileyen afet bölgesi ilan edilmelidir” ifadeleriyle destek çağrısında bulundu.
Karaman’da Elma Bahçeleri Donla Kavruldu
Türkiye’nin en geniş elma üretim alanlarından biri olan Karaman, sıfırın altında 11 dereceyi bulan soğuk havayla sarsıldı. Karaman Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram, “Bahçelerde ciddi hasar oluştu. Zarar 1 milyar TL’yi aştı” açıklamasında bulundu.
Elazığ, Manisa, Sivas, Çorum ve Sakarya da Donun Pençesinde
Elazığ: Keban’da kayısı, ceviz ve badem büyük zarar gördü.
Manisa: Kırkağaç başta olmak üzere üzüm bağları donla mücadele ediyor.
Sivas: Gürün’de kayısı çiçekleri döküldü, rekolte kaybı kaçınılmaz.
Çorum: Oğuzlar’da ceviz ağaçları don nedeniyle karardı.
Sakarya: Fındık bahçeleri don riski altında, rekolte endişesi büyüyor.
Coğrafi İşaretli Ürünler de Zarar Gördü
Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde coğrafi işaretli Ulukale dutu da donun etkisiyle büyük zarar aldı. Kooperatif Başkanı Necmettin Duman, “Bölgemizdeki tüm ürünler etkilendi” dedi.
Üreticiye Yol Haritası: Don Sonrası Ne Yapılmalı?
Uzman ekiplerle hızlı hasar tespiti yapılmalı.
Bitki gelişimi takip edilerek kesimden kaçınılmalı.
Sulama ve besleme dengeli şekilde yapılmalı.
Tarım sigortası olan üreticiler zaman kaybetmeden başvurmalı.
Don riskine karşı erken uyarı sistemleri yakından izlenmeli.
Zirai Don Nedir ve Ürünlere Etkisi Nasıl Olur?
Zirai don, sıcaklığın bitki eşiğinin altına düşmesiyle oluşur. Özellikle çiçeklenme dönemindeki hassas ürünlerde -1°C bile büyük zarara neden olabilir. -5°C’nin altı ise yüksek oranda ürün kaybı demektir.
Bu doğal afet; çiçeklerin yanması, meyve oluşumunun durması ve ağaçların strese girmesi gibi etkilerle verimliliği ciddi biçimde düşürür.
