Türkiye, Karadeniz’de keşfedilen doğal gazı uluslararası piyasalara sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak ihraç etme yolunda kritik bir hukuki adımı attı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) Doğal Gaz Piyasası Kanunu kapsamında gerçekleştirdiği yönetmelik değişikliği, yerli kaynağın ekonomik değere dönüştürülmesinin ve ülkenin enerji ticaretinde merkez olma vizyonunun en önemli yapı taşlarından biri olarak değerlendiriliyor.
Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Başkanı Çağatay Beydoğan, söz konusu düzenlemeyi “Türkiye’nin enerji bağımsızlığını perçinleyen, altyapısal ve kurumsal temelleri güçlendiren stratejik bir hamle” olarak nitelendiriyor.
Sıvılaştırma Lisansı ile Hukuki Zemin Oluştu
Yeni düzenleme, doğal gazın sıvılaştırılması (LNG) faaliyetini yasal bir zemine oturtarak Türkiye için önemli bir eşiği aştı. Beydoğan’a göre, bu adım Karadeniz gazının LNG’ye dönüştürülerek küresel piyasalara sunulması için resmi hukuki çerçeveyi oluşturdu. Sıvılaştırma lisans süreçlerinin netleşmesi, özellikle özel sektörün bu alandaki yatırım iştahını artırarak, LNG altyapısının çok daha hızlı gelişmesine olanak tanıyacak.
Yüzer Terminallerle Operasyonel Esneklik
Karadeniz'deki Sakarya Gaz Sahası'nda üretimin ivme kazandığı bu dönemde, yeni yönetmelik yüzer LNG terminallerine farklı bölgelerde hizmet verme yetkisi tanıyor. Bu, yatırımcılara sabit terminallere kıyasla hem daha kısa sürede operasyona başlama hem de gerektiğinde farklı limanlara transfer imkanı sunarak muazzam bir ticari ve operasyonel esneklik sağlıyor. Özellikle arz güvenliğini pekiştiren ve ticari esnekliği artıran bu yüzer tesisler, Türkiye’nin enerji altyapısının önemli bir tamamlayıcısı olacak.
Beydoğan, iç talep, piyasa dengeleri ve yatırım stratejilerinin belirleyici olacağını vurgulamakla birlikte, teorik olarak Karadeniz'de üretilen gazın tamamının LNG'ye dönüştürülerek ihraç edilmesinin mümkün olduğunu belirtiyor.
Depolama Yatırımlarına Finansal Destek
Mevzuat değişiklikleri, yüksek sermaye gerektiren doğal gaz depolama yatırımlarını teşvik etme odaklı bir yeniliği de beraberinde getiriyor. Depolama tesislerine üçüncü taraf erişim zorunluluğuna getirilen istisna, yatırımcının finansal riskini azaltmayı ve böylece yeni tesislerin kurulmasının önünü açmayı hedefliyor. PETFORM Başkanı, özellikle ilk yatırım evrelerinde kapasitenin yatırımcı tarafından kullanılabilmesinin finansal sürdürülebilirliği destekleyeceğini ancak rekabeti korumak adına bu muafiyetlerin kapsam ve süresinin hassasiyetle sınırlandırılması gerektiğine dikkat çekiyor.
İhracat Lisansında Basitleşme ve Bölgesel Merkez Vizyonu
Yönetmelik değişikliği, doğal gaz ihracat lisans süreçlerini sadeleştirerek birden fazla ülkeyi kapsayan tek bir lisans uygulamasına geçişi öngörüyor. Bu sadeleşme, idari süreçleri hızlandıracak ve şirketlerin farklı pazarlara daha kolay erişimini sağlayarak ihracat planlamasında dinamik stratejiler geliştirmelerine imkan tanıyacak. Bu esneklik, özel sektörün rekabet gücünü artırırken, Türkiye'nin enerji ticaretinde bölgesel bir merkez olma vizyonunu da hukuki düzlemde güçlendiriyor.
Akdeniz’de Yeni Pazar: 'Bunker LNG'
Türkiye’nin stratejik hedefinde, yüzer LNG tesislerinin etkin kullanımıyla Akdeniz’den geçen gemilerin yakıt ihtiyacının Türkiye’den karşılanması da yer alıyor. Beydoğan, bu adımın, Türkiye’nin Akdeniz enerji koridorundaki konumunu pekiştirerek 'bunker LNG' (gemi yakıtı LNG) pazarı oluşturma potansiyelini artırdığını vurguluyor. Bu büyük hedefin gerçekleşmesi için liman altyapısının geliştirilmesi, uluslararası standartlara uyum ve tedarik zinciri planlaması gibi süreçlerin orta vadede (3-5 yıl) tamamlanması bekleniyor.
Sonuç olarak, yönetmelik değişikliği; doğal gaz sıvılaştırma lisansının tanımlanması, depolama yatırımlarının teşvik edilmesi ve ihracat süreçlerinin kolaylaştırılması gibi adımlarla, Karadeniz gazının ticari potansiyelini en üst düzeye çıkarmayı ve ülkenin enerji alanında tam bağımsızlık hedefini desteklemeyi amaçlıyor. Özel sektörün aktif rolünün beklendiği bu yeni dönemde, Türkiye hem iç piyasada istikrarı hem de dış ticarette gelir çeşitliliğini artırma yolunda ilerliyor.
