Yıpranma Hakkı Devam Ediyor, Ancak Uygulama Denetime Alındı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kamuoyunda "yıpranma hakkı" olarak bilinen fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulamasında bazı suistimalleri engellemek amacıyla "meslek kodu kısıtlaması"na gitti.
Bu kapsamda:
Erken emeklilik hakkı veren yasal düzenlemelerde hiçbir değişiklik yapılmadı,
Ancak hatalı bildirimleri önlemek adına sistemde teknik denetim getirildi.
Yeni Düzenleme Ne Getiriyor?
- Nisan 2025 döneminden itibaren, FHSZ kapsamına girmeyen meslek kodları ile yapılan bildirimlerde sistem hata verecek.
- FHSZ kapsamında olmasına rağmen yanlış meslek koduyla bildirilen çalışanlar, işverenlerce doğru kodlarla yeniden bildirilmek zorunda.
- İşveren, çalışanın gerçekten FHSZ kapsamındaki bir işte çalıştığını belgelendirdiği takdirde, SGK tarafından manuel düzeltme yapılabilecek.
Yıpranma Hakkı Hangi Mesleklere Veriliyor?
Her 360 güne karşılık 60 gün ilave verilen meslekler:
- Kurşun ve arsenik işleri
- Cam, çimento, kok, alüminyum, döküm fabrikaları
- Termik santraller
- İtfaiyecilik ve sağlık işleri
Her 360 güne karşılık 90 gün ilave verilen meslekler:
- Cıva, demir-çelik, asit üretimi işleri
- Radyoaktif maddelerle çalışma
- Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet, MİT
- Gazeteciler, TRT çalışanları
- Milletvekilleri, bakanlar
- Ceza infaz kurumu görevlileri
- Yer altı çalışanlarına her 360 güne 180 gün eklenir.
- Erken emeklilik için en az 3600 gün FHSZ kapsamında çalışma şartı aranıyor.
Neden Bu Düzenleme Yapıldı?
SGK’nın tespitine göre:
- FHSZ kapsamında olmayan bazı meslekler, sistemde hatalı şekilde yıpranma hakkı alıyormuş gibi bildirilmiş.
- Örneğin bir itfaiye şoförü, yanlışlıkla "vasıta sürücüsü" olarak bildirilirse sistem bunu artık engelleyecek.
- Fabrikada çalışan herkes değil, sadece fiilen riskli işi yapanlar FHSZ’den yararlanabilecek.
