Son dönemde özellikle genç yetişkinlerde artış gösteren safra kesesi kanseri, sağlık alanında ciddi bir endişe kaynağı haline geldi. İngiltere Kanser Araştırmaları Derneği’nin son verilerine göre, 24-49 yaş aralığında safra kesesi kanseri vakaları 1990’lardan bu yana yüzde 84 oranında artış gösterdi. Bu durum, uzmanlar tarafından adeta bir “salgın” olarak nitelendiriliyor. Erken teşhisin hayati önem taşıdığı belirtilen bu kanser türü, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerle yakından ilişkilendiriliyor.
Gençlerde Safra Kesesi Kanseri Neden Artıyor?
Safra kesesi kanserinin özellikle genç yaş gruplarında artış göstermesi, uzmanlar tarafından çevresel, genetik ve yaşam tarzına bağlı nedenlerle açıklanıyor. Tıbbi Onkoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Köstek, gençlerde bu tür kanserlerin üç temel nedenini şöyle sıralıyor:
- Beslenme Alışkanlıkları: Batı tipi diyetin yaygınlaşması, yüksek yağlı ve düşük lifli gıdaların tüketimi, safra taşlarının oluşmasına ve kronik inflamasyona zemin hazırlıyor.
- Hastalığa Yol Açan Enfeksiyonlar: Hepatit B ve C gibi enfeksiyonlar ile karaciğer flukesi gibi parazitler de riski artırıyor.
- Genetik Faktörler: BAP1 ve BRCA mutasyonları gibi genetik bozukluklar, safra yolları kanseri riskini önemli ölçüde artırıyor.
Türkiye’de Durum Nasıl?
Doç. Dr. Osman Köstek, Türkiye’de safra kesesi kanseri görülme oranının erkeklerde daha yüksek olduğunu vurguluyor. GLOBOCAN verilerine göre, Türkiye'deki erkeklerin insidans oranı İngiltere’ye göre belirgin şekilde daha yüksek. Türkiye’de erkeklerde bu oran 4.0 seviyesine kadar çıkarken, İngiltere’de yaklaşık 2.5 seviyesinde kalıyor. Kadınlarda ise her iki ülke için oranlar daha düşük seyrediyor.
Erkeklerde Risk Neden Daha Yüksek?
Uzmanlara göre, erkeklerde sigara kullanımı, obezite ve kronik safra taşı hastalıkları gibi faktörler bu riskin artmasına neden oluyor. Genç popülasyonda ise çevresel faktörler ve beslenme alışkanlıklarının değişimi bu durumu etkileyen en önemli etmenlerden biri.
Safra Kesesi Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Doç. Dr. Osman Köstek, safra kesesi kanserinin erken belirtilerinin genellikle spesifik olmadığını ve diğer hastalıklarla karıştırılabileceğini ifade ediyor. İşte dikkat edilmesi gereken belirtiler:
- Yemeklerden sonra sağ üst karın bölgesinde ağrı
- Cilt ve gözlerde sararma (sarılık)
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Karında ele gelen kitle
- Karaciğer fonksiyonlarında bozulma
Kanser çoğu zaman, safra taşı nedeniyle yapılan cerrahi işlemler sırasında tesadüfen tespit ediliyor. Bu nedenle, yukarıdaki belirtileri yaşayan bireylerin bir doktora başvurması büyük önem taşıyor.
Tedavide Geç Kalınmamalı
Doç. Dr. Köstek, erken evrelerde cerrahi müdahalenin en etkili tedavi yöntemi olduğunu belirtiyor. Ancak hastalığın ileri evrelere ilerlemesi durumunda, kemoterapi ve immünoterapi gibi tedaviler devreye giriyor. Erken evrede cerrahi tedavi gören hastalarda iyileşme oranı yüzde 60-70 arasında değişirken, ileri evrelerde bu oran yüzde 10-25’e kadar düşüyor.
Sağlıklı Bir Yaşam Tarzı ile Korunmak Mümkün
Uzmanlar, sağlıklı bir beslenme düzeni ve yaşam tarzının safra kesesi kanserinden korunmada etkili olduğunu vurguluyor. Lif açısından zengin, sağlıklı yağlarla desteklenen bir diyet ve düzenli fiziksel aktivite, yalnızca safra kesesi sağlığını değil, genel kanser riskini de azaltıyor.
Risk Altındaki Kişilere Özel Öneriler
- Ailesinde safra kesesi kanseri öyküsü bulunan bireyler düzenli sağlık kontrolleri yaptırmalı.
- Alkol ve sigara tüketimi sınırlandırılmalı.
- Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları benimsenmeli.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Erken teşhis ve doğru tedavi ile safra kesesi kanserinde yaşam süresi ve yaşam kalitesi artırılabilir. Bu nedenle, risk faktörleri taşıyan bireylerin düzenli tarama yaptırması ve belirtilere karşı duyarlı olması oldukça önemlidir.
