Semanur İrgin/ Özel haber
Apple, AirPods’larla canlı çeviri (Live Translation) özelliğini duyurdu. Sistem, yüz yüze konuşmada karşı tarafın söylediklerini iPhone’daki Translate (Çeviri) uygulaması üzerinden çevirip sonucu AirPods aracılığıyla kullanıcının kulağına iletmeyi hedefliyor; çeviri metni aynı anda iPhone ekranında da görülebiliyor. Apple, sistemi “günlük iletişimi kolaylaştıran” bir kullanım olarak konumlarken, çevirilerin her koşulda kusursuz olmayabileceğine dair kullanıcıları uyarıyor.
Tercümanlık bitti mi?
Duyurunun ardından sosyal medyada aynı soru öne çıktı: “Eyvah, boşuna mı dil öğreniyoruz?” Bazı kullanıcılar “tercümanlık bitti” yorumları yaparken, uzmanlar konuya açıklık getirdi: Bu tür araçlar gündelik konuşmalarda pratik olabilir; ancak “her durumda güvence” değildir.
Küçük bir çeviri hatası geri dönüşü olmayan sorunlara yol açabilir!
Çeviri alanındaki mesleki otoritelerden American Translators Association (ATA), makine çevirisini yararlı bir araç olarak görse de “güvenilir ve güvenli çeviri” gereken işlerde profesyonel çevirmenin süreçte yer alması gerektiğini vurguluyor. International Federation of Translators (FIT) ise yapay zekâ destekli çeviri/yorumlamada denetimsiz kullanımın hata riskini artırdığına dikkat çekiyor. Mesaj özellikle sağlık, hukuk, finans ve sözleşme gibi alanlarda net: Küçük bir çeviri hatası, ciddi maddi ve hukuki sonuçlara dönüşebilir.
Yapay zekâ her şeyi anlayamaz!
Akademik çalışmalar da bu yaklaşımı destekliyor. Christos Baziotis, Prashant Mathur ve Eva Hasler’in yaptığı araştırmada, yapay zekâ çevirilerinin özellikle deyimler gibi bağlama bağlı ifadelerde “harfi harfine çeviri”ye kayabildiği ve bunun cümledeki anlamı bozabildiği belirtiliyor. Bu nedenle uzmanlara göre mesele “kulaklık çeviriyor mu?” sorusundan çok, neyi çeviremediği sorusunda düğümleniyor: İroni, alt metin, kültürel gönderme ve alan terminolojisi gibi unsurlar, hataya daha açık alanlar olarak öne çıkıyor.
Sonuç olarak canlı çeviri, günlük hayatta pratik kolaylık sağlayabilir; ancak dil öğrenimi yalnızca kelimeleri çevirmek değildir. Dil öğrenmek; bağlamı okumayı, ilişki kurmayı ve bağımsız iletişim kurabilmeyi de kapsar. Teknoloji işleri kolaylaştırır; fakat dili “gereksiz” kılmaz. Bu nedenle ne tercümanlık mesleği son bulur ne de dil öğrenmek gereksiz hâle gelir.
