Kapadokya’nın sessiz kasabası Derinkuyu’da, sıradan bir evin duvarı yıkıldığında kimse o duvarın ardında yatanın bir krallığın kalıntısı olabileceğini tahmin etmemişti.
Ancak 1963 yılında yaşanan bu olay, yerin 85 metre altına inen, tam 18 katlı, binlerce kişinin yaşamış olabileceği bir yeraltı şehrini gün yüzüne çıkardı.
Bugün hâlâ tartışmaları süren Derinkuyu Yeraltı Şehri, arkeoloji dünyasının en büyük gizemlerinden biri.
Çünkü bu yer yalnızca yaşam alanlarıyla değil; savunma mekanizmaları, gıda depoları, su kuyuları, ibadethaneleri ve kaçış tünelleriyle tam anlamıyla bir yeraltı medeniyeti gibi tasarlanmış.
Kimin Eseri?
Resmi kaynaklara göre Derinkuyu’nun temelleri M.Ö. 8. yüzyıla, Frigler dönemine kadar uzanıyor.
Ancak bazı araştırmacılar, bu şehir kompleksinin çok daha eski, hatta Buzul Çağı'na dayanan bir felaket sonrası sığınak olabileceğini öne sürüyor.
Kimilerine göreyse bu yapı, insanlık tarihinin pek yazılmayan bir döneminden kalan bir krallığın eseri olabilir.
Tuhaf olan, şehirdeki tüm geçitlerin dar, taş kapıların yalnızca içeriden açılabilir olması ve seviyeler arası geçişlerin kontrollü şekilde kapatılabiliyor olması.
Bu, buranın yalnızca yaşanacak bir alan değil, aynı zamanda büyük bir tehdide karşı bir savunma sistemi olarak da planlandığını gösteriyor.
Unutulmuştu, Hatırlandı
Yüzlerce yıl boyunca tamamen unutulan bu şehir, adeta toprağın altına gömülmüş bir tarihsel hafızaydı. 1960’larda tesadüfen yeniden keşfedildiğinde bile ilk başta ne kadar büyük olduğu anlaşılamadı. Sonraki yıllarda yapılan çalışmalar, Derinkuyu’nun yalnızca Kapadokya’daki yeraltı şehirlerinden biri olduğunu; ama büyüklüğü, bağlantı ağı ve savunma sistemiyle en gelişmiş olanı olduğunu ortaya koydu.
Bugün Derinkuyu’nun sekiz katı ziyaretçilere açık. Ancak daha derinlerde ne olduğu hâlâ bilinmiyor.
Peki Ya Diğerleri?
Bazı araştırmalara göre Derinkuyu gibi 200’den fazla yeraltı şehri daha olabilir. Bu şehirlerin bazıları birbirine tünellerle bağlanıyor olabilir. Henüz açığa çıkarılmamış olanlar, belki de tarih anlayışımızı kökten değiştirecek sırları içinde saklı tutuyor.
Derinkuyu, sadece Kapadokya'nın değil, insanlık tarihinin de en büyük sırlarından biri olmaya devam ediyor. Belki de yerin altında yalnızca şehirler değil, kayıp bir uygarlığın tüm izleri yatıyor.
Şimdi asıl soru şu:
Gerçekten bir krallık mıydı, yoksa tarih boyunca unutulmuş bambaşka bir dünya mı?
