Neden Himalayaları Görmek Zorlaştı?
1. Şiddetli Hava Kirliliği:
Nepal, Hindistan ve Pakistan’ı kapsayan Güney Asya bölgesi, dünyanın en kirli havasına sahip yerlerinden biri hâline geldi. Taşıt emisyonları, sanayi atıkları, inşaat tozu, atıkların açık yakılması ve tarımsal anız yangınları yıl boyunca atmosferi kirletiyor. Bu kirlilik, havada asılı kalan yoğun pus katmanları oluşturuyor.
2. Uzayan Kurak Mevsimler:
İklim değişikliği Himalayalar çevresindeki kurak dönemleri uzattı. Bu dönemlerde kirli hava yukarı doğru hareket edemiyor ve puslu hava günlerce, bazen haftalarca bölgeyi kaplayabiliyor. Özellikle Mart-Mayıs ve Ekim-Kasım arasında “en iyi seyir zamanı” olarak bilinen dönemler bile artık yoğun pus altında geçiyor.
3. Orman Yangınları ve Mahsul Yakımı:
Nepal, kuzey Hindistan ve Pakistan’da artan sıcaklıklarla birlikte büyük çaplı orman yangınları yaygınlaştı. Aynı zamanda çiftçiler, hasat sonrası tarla temizliği için geleneksel olarak ateşe başvuruyor. Bu da havaya büyük miktarda duman ve partikül salıyor.
4. Coğrafi Konum ve Yerleşim:
Himalayalar, kalabalık şehirlerin hemen yakınında yükseliyor. Katmandu gibi büyük yerleşim alanlarının çok yakınında olmaları, dağların doğal görünürlüğünü hava kirliliğine karşı daha savunmasız hale getiriyor. Pakistan’daki bazı bölgelerde ise dağların şehirlerden daha uzak olması, görünürlüğün hâlâ daha iyi olmasını sağlıyor.
Turizm Üzerindeki Etkiler
Turistlerin Hayal Kırıklığı:
Dünyanın dört bir yanından gelen turistler artık Himalaya zirvelerini göremeden ülkeden ayrılıyor. Avustralyalı bir turistin söylediği gibi: “10 yıl önce böyle değildi ama şimdi pus her yeri kaplamış durumda.”
Ekonomik Kaygılar:
Nepal’deki trekking rehberleri ve turizm sektörü ciddi gelir kaybı yaşıyor. Görüş mesafesinin düşmesi nedeniyle turistik paketlerin cazibesi azaldı. Bazı işletmeler, Himalayaları merkezine alan markalaşmalarını tarih ve kültür odaklı ürünlere dönüştürüyor.
Moral Bozukluğu:
Yerli rehberler ve otelciler, turistlere dağları gösterememenin getirdiği suçluluk duygusunu taşıyor. Bir rehber, “Müşterilerimize bize ödedikleri dağları gösteremediğimizde suçluluk duyuyoruz” diyerek hayal kırıklığını dile getiriyor.
Bilim Ne Diyor?
Nepal Hidroloji ve Meteoroloji Dairesi’nin verilerine göre, Pokhara’da 2020 yılında 23 olan puslu gün sayısı, 2021’de 84’e fırladı. Bu artış, yalnızca kısa vadeli bir değişim değil; iklim krizinin kalıcı bir etkisi.
Güney Asya Meteoroloji Derneği’nden Dr. Someshwor Das, bu bölgedeki toz fırtınalarının ve meteorolojik tehlikelerin arttığını ve bu eğilimin devam edeceğini belirtiyor.
Gelecekte Ne Olacak?
Uygun önlemler alınmadığı sürece, Himalayaların bir zamanlar sunduğu büyüleyici manzaraların yalnızca kartpostallarda veya eski fotoğraflarda kalması muhtemel. Bu yalnızca çevresel bir trajedi değil; aynı zamanda bölge ekonomisi ve kültürel kimliği açısından da ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Himalayaları görmek artık doğrudan hava şansına değil, bölgesel iklim politikalarına, çevre bilincine ve uluslararası iş birliğine bağlı. Eğer bu büyüleyici dağ silsilesi bir gün yeniden çıplak gözle izlenebilir olacaksa, bu ancak doğa ile yeniden uyum içinde yaşamanın yolunun bulunmasıyla mümkün olacak.
