Güngör YAVUZASLAN
Özbekistan'da ikinci durağımız Semerkant'tayız. Asya'nın ve İpek Yolu'nun merkezi olan Özbekistan… Güler yüzlü insanları, gökbilim ile ilk keşiflerde adlarını dünya bilim tarihine yazdıran bilim insanları ve İslam medeniyetinin izlerini kalplerimize nakış nakış dokuyan alimleri ile bambaşka güzellikte bir ülke…
Bilim ışığının binlerce yıldır hiç sönmediği bu topraklarda; kah Emir Timur'un imparatorluğu sırasında inşa ettiği ve zamanın adeta durduğu kadim şehirlerden Semerkant'ı gezdik. Türk İslam medeniyetinin ilk tohumlarının atıldığı şehre yüzyıllar sonra tanıklık ettik.
Her karışında manevi feyzler duyacağınız bu güzide topraklarda; Şah-ı Nakşibendi Hazretleri'nin kabri başındaydık, Abdülhalik Gücdevani Hazretleri, İmam el-Buhari, Ebu Mansur el-Matüridî, Harezmî, İbn-i Sina ve Biruni gibi nice ismin ilim ve irfan dünyasına misafir olduk. Registan Meydanında zamanıın nasıl durdurulduğuna şahit olduk.
SEMERKANT ZAMANI DURDURAN ŞEHİR
Şehri Semerkant, çok sayıda tarihi ve kültürel yapıyı bünyesinde zamanı durdurarak barındırıyor. Mavi kubbelerle kaplı medreseleri, çinilerle süslenmiş kervansarayları, görkemli camileri ve külliyeleriyle adeta açık hava müzesini andıran Semerkant, hepimizi "ata yurdu"na çağırıyor. Şehir Persler, Yunanlar, Çinliler, Araplar, Moğollar ve Türklerin yönetimi altında kalmış. Timur İmparatorluğunun kurucusu Emir Timur, Semerkant'ı ele geçirmesiyle şehir zirveye ulaşmış…"
Emir Timur döneminin en modern şehrini kurmak için dünyanın pek çok bölgesinden en iyi bilim insanlarını, mimarları ve ustaları, sanatkarları Semerkant'a getirdi. Şehri adete bir nakkaş gibi tarihi okulları ile işleten Timur'un izinden giden torunu Mirza Uluğ Bey de Semerkant, dünyanın ilim merkezi haline getirerek günümüzden yüzlerce yıl önce uzaya açılan ilk şehirler arasında yazdırdı…
GİTTİM, GÖRDÜM VE YAŞADIM
Şehrin kalbi olan Registan Meydanı o Farsçada "kumlu yer" anlamına geliyor ve Özbekistan'ın en önemli simgelerinden biri. Şehrin kalbi olan meydanın çevresinde dört eyvanlı avluya sahip Uluğ Bey Medresesi hala insanlığa ışık tutmaya devam ediyor. Meydanda toplam üç medrese muhteşem mimarisi ile zamana şahitlik etmeye devam ediyor. Burada en dikkat çeken ise çok özel duvar süslemelerine sahip medreselerde kapılarında çiniler üzerinde elle nakşedilmiş Kur'an-ı Kerim'den ayet ve surelerinin olması.. Meydan dolaşırken sanki Emir Timur etrafında bilimi insanları ve sanatçılarla yanımıza gelecek gibi.. Ve Özbekistan Türklerinin nur yüzlü inşaları Türkiye'den misiniz, sesleri ile bize bir kez daha yüreklerini açıyor…
Türkler ilk kez SEMERKANT'TAN UZAYA ÇIKTI
Semerkant tarihte ilk kez Rasathanesi Astronomi ve Matematik'te kendisi de bir bilim insanı olan Timur'un torunu Uluğ Bey zamanında uzaya ilk göz attı. Uluğ Bey tarafından 1420'de kurulan ve onla anılan Rasathane tarihte Uluğ Bey, Bursalı Kadızade-i Rûmî, Ali Kuşçu, Gıyasüddin Cemşîd bu medresede yaptıkları çalışmalarla, günümüz modern astronomi biliminin temellerini attılar Uluğ Bey, bu medresenin taç kapısına "ilim öğrenmenin her Müslüman kadın ve erkeğe farz" olduğu hadisini yazdırdı. Uluğ Bey bir medeniyetin felsefesini ortaya koymuştur. Uluğ Bey tarafından inşa ettirilen "Semerkant Rasathanesi", hem kurulduğu dönemde ve ardından seyreden zamanlara Türklerin bilim alanında ulaştığı seviyeyi bize gösterdi. Astronomi ve Matematik alanlarında ileri düzeye ulaşan Uluğ Bey, kurduğu rasathanede yıldızların ve Ay'ın hareketlerini gözlemleyerek Türkleri tarihte ilk kez uzay yolculuğa çıkaran isim oldu…
