13 Şubat 1961'de Kemal Türkler'in de aralarında bulunduğu 12 sendikacı tarafından kurulan, 12 Mart 1971 muhtırasının ardından da programındaki Kürt sorunu gerekçe gösterilerek kapatılan Türkiye İşçi Partisi, AYM'ye başvurarak yargılamanın yenilenmesini istedi. Partinin temelli kapatılmasına ilişkin AYM kararının kaldırılmasını talep eden TİP, yine umduğunu bulamadı.
Gerekçeye vurgu yapıldı
Talebi inceleyen AYM, "Yargılamanın yenilenmesi talebine konu dava, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Türkiye İşçi Partisinin devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü temel ilkesine aykırı hareket ettiği gerekçesiyle temelli kapatılmasına karar verilmesi talebiyle açılan davadır" hatırlatmasında bulundu. Anayasa Mahkemesi'nin 20 Temmuz 1971 tarihli kapatma kararına atıfta bulunan mahkeme, "Yargılamanın yenilenmesi, hükmün esasını değiştirecek nitelikteki olguların hükmün kesinleşmesinden sonra ortaya çıkması durumunda yeniden yapılacak yargılama ile kesin hükmü ortadan kaldırabilen olağanüstü kanun yollarından biridir. 5271 sayılı kanunda yargılamanın yenilenmesi talebinde kimlerin bulunabileceği özel olarak düzenlenmemekle beraber kanun yollarına başvurma hakkındaki genel hükümlerin yargılamanın yenilenmesi talebi hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir" açıklamasını yaptı.
Karar oybirliğiyle alındı
Davanın yeniden görülmesini isteyen başvurucunun, dilekçesinde partinin kurucular kurulu üyesi olduğunu ve kurucular kurulu kararıyla Türkiye İşçi Partisi adına söz konusu başvuruyu yaptığını belirten AYM, "Başvuruda bulunan Türkiye İşçi Partisi 2017 yılında gerekli bildiri ve eklerini İçişleri Bakanlığı'na vermek suretiyle tüzel kişilik kazanmıştır. Ancak başvurucunun temsilcisi, Anayasa Mahkemesinin 20 Temmuz 1971 tarihli ve E.1971/3, K.1971/3 sayılı kararıyla kapatılan Türkiye İşçi Partisini temsile yetkili bir görevlisi olduğunu ortaya koymadığı gibi böyle bir durumu ileri de sürmemiştir. Başvurucunun 5271 sayılı kanuna göre kanun yollarına başvurma hakkı bulunmadığından yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurabilmesi de olanaklı değildir. Dolasıyla kanunda belirlenen şekilde yapılmayan talebin kabule değer görülmeyerek reddine karar vermek gerekmiştir" kararını verdi. Yüksek mahkeme bu kararı oybirliğiyle aldı.
SSCB’nin Çekoslovakya işgali partiyi ikiye böldü
Türkiye İşçi Partisi, 13 Şubat 1961'de Kemal Türkler'in de aralarında bulunduğu 12 sendikacı tarafından kurulmuştu. 1962 yılında kurucular, aydınları partiye davet etmiş, Mehmet Ali Aybar, Behice Boran'ın yanında birçok aydın partiye girmiş, Aybar da Genel Başkanlık görevini üstlenmişti. TİP, 1965 seçimlerinde yüzde 3 oy alarak Meclis'e aralarında Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Sadun Aren, Tarık Ziya Ekinci, Sadun Aren'in de bulunduğu 15 milletvekili göndermişti. TİP, Meclis'te olduğu dönemde etkili bir muhalefet yürüttü. Ancak 1968'de Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya'yı işgali partiyi ikiye böldü. Yaşanan görüş ayrılığı sonucu Genel Başkan Aybar 1969'da görevinden istifa etti. Behice Boran parti genel başkanı oldu. TİP, 1969 seçimlerinde de yüzde 3 oy almasına karşın seçim sisteminde yapılan değişiklik nedeniyle 2 milletvekili çıkartabildi. 12 Mart 1971 muhtırasının ardından 21 Temmuz 1971'de programındaki Kürt sorunu gerekçe gösterilerek parti kapatıldı, partinin önde gelen isimleri tutuklandı. 1974 affıyla tutuklu isimlerden bazıları serbest bırakıldı. Behice Boran, 1975'te partiyi tekrar örgütledi ancak TİP eski gücünü sağlayamadı. TİP 12 Eylül 1980 darbesiyle tekrar kapatıldı. 1987'de siyasi yasakların kalkmasının ardından TİP, Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile birleşerek Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adını aldı. Bu parti de adındaki 'komünist' sözcüğü sebebiyle 1991'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.
Anayasa Mahkemesi’nin 20 Temmuz 1971’de kapattığı Türkiye İşçi Partisi, davanın tekrar görülmesini ve partinin temelli kapatılmasına ilişkin kararın kaldırılmasını istedi. Başvuruyu değerlendiren AYM, başvurucunun kapatılan partide yetkili olmadığını belirterek talebi oybirliğiyle reddetti
